Благодарение на екстремно високите цени на гасот и нафтата, западните нафтени компании заработуваат повеќе пари од кога било. Експертите претпоставуваат дека најголемите западни нафтени компании EXXon, Chevron, BP, Shell и Total минатата година оствариле вкупен профит од над 190 милијарди долари. Тоа го потврдуваат и досега објавените извештаи од самите компании.
Од избувнувањето на војната со агресија против Украина, западниот свет делумно го бојкотираше рускиот гас и нафта и мораше брзо да најде нови извори на енергија. Ова доведе до зголемување на побарувачката и зголемување на цената.
Според економистката Изабела Вебер од Универзитетот во Масачусетс, зголемувањето на цените на нафтата и гасот не се единствената причина за мегапрофит. Ниските трошоци за производство се исто така важен фактор, вели тој. Нафтената индустрија затвори скапи производствени капацитети поради падот на побарувачката за време на пандемијата и сè уште не ги врати во целосна работа – иако по кризата со корона, глобалната побарувачка за нафта повторно се зголеми, а понудата беше намалена со санкциите против Русија поради војна во Украина.
Франција: TotalEnergies – 36,2 милијарди долари
Францускиот TotalEnergies има што да покаже: минатата година оствари неверојатни 36,2 милијарди долари профит. Тоа е двојно повеќе од претходната година. Но, отпиша 15 милијарди долари поради повлекувањето од Русија и некои други работи во износ од 700 милиони долари.
И покрај тоа, нето добивката е рекордна: 20,5 милијарди долари (19,1 милијарди евра). Тоа претставува зголемување од 28 проценти на годишно ниво и еден од најдобрите резултати на една француска компанија на сите времиња.
TotalEnergies особено има корист од високите цени на нафтата и гасот, како и од огромниот пораст на побарувачката за течен природен гас (LNG), соопшти компанијата во средата. Компанијата планира да откупи акции во износ од две милијарди долари во тековниот прв квартал од 2023 година, изјави шефот на компанијата, Патрик Пујане.
Британија: Shell 40 милијарди, BP 28 милијарди
Благодарение на бумот во бизнисот со гас, британската енергетска компанија Shell го удвои профитот во 2022 година во однос на претходната година, на речиси 40 милијарди долари. Го постигна и најдобриот деловен резултат во својата историја.
И, исто така, британската нафтена компанија BP го зголеми повеќе од двојно својот профит минатата година, на околу 28 милијарди американски долари.
САД: Exxon 56 милијарди, Chevron 35,5 милијарди
Најголемата американска нафтена компанија, Exxon, објави нето добивка од речиси 56 милијарди долари во 2022 година – околу 140 отсто повеќе од претходната година, што е најголем резултат во повеќе од 140-годишната историја на компанијата.
Chevron, исто така, објави профит од 35,5 милијарди американски долари, што е двојно повеќе од претходната година.
Критики има и поради огромниот профит
Фактот дека во време на висока инфлација, како и глобално затоплување и климатски кризи, токму секторот нафта и суровини плива во пари и предизвикува меѓународна критика.
Европската унија уште во септември одлучи да воведе таканаречен вишок данок на добивка на спектакуларните профити на енергетските компании. Парите ќе бидат наменети за финансирање на помош за граѓаните и бизнисите. Сепак, Exxon (САД) веќе најави дека ќе го оспори данокот на суд.
Копретседателот на германската Левица, Мартин Ширдеван, го критикуваше планираниот данок на вишокот профит, велејќи дека е премал и стапил на сила предоцна. Од друга страна, германската влада придонесе за високиот профит на нафтените компании со својот летен попуст на горивото.
Застапниците на потрошувачите во Германија бараат интервенции во политиката: „Мора да се забрани прекумерниот профит“, изјави Леонора Холинг, претседател на Здружението на потрошувачи на енергија, за весникот Ноје Оснабрикер Цајтунг.
Во Франција синдикатите и еколозите ја обвинија TotalEnergies дека се збогатува на сметка на животната средина, додека во исто време работниците не добиваат речиси ништо од тие огромни профити. Компанијата одговори со посочување на попустите на цените на горивото доделени на француските возачи минатата година. Извршниот директор Патрик Пујане вети дополнителни вакви мерки.
И во своето обраќање за состојбата на нацијата, американскиот претседател Џозеф Бајден повика на повисоки даноци за откуп на сопствените акции. Тоа е потег што компаниите редовно го прават за да го намалат бројот на акционери и да ги зголемат дивидендите (количината на пари што ја добиваат по акција) на оние кои ги поседуваат. Со откупување на сопствените акции, компанијата го намалува и износот на кој треба да плати данок.
Заштита на климата во втор план
Поради стравот на владите на западните земји од проблеми во снабдувањето со нафта и гас, прашањето за заштита на климата падна во втор план. Фосилното гориво се купува каде и да се најде на пазарот.
И поради големата побарувачка за нафта и гас, BP ги намали своите климатски цели: до 2030 година ќе го намали производството на нафта за 25 отсто во споредба со претходната година. Претходно беа објавени 40 проценти. Таа британска компанија се претстави како еден од пионерите во енергетскиот сектор со своите цели за заштита на климата.
