До крајот на 2022 година, повеќе од 650 милиони инфекции со Ковид се пријавени во Светската здравствена организација. Бидејќи реалната бројка е веројатно многу поголема, а бројот се зголемува за стотици илјади секоја недела, научната заедница е фокусирана на разбирање на ефектите на короната врз нашето физичко здравје, менталното здравје и функцијата на мозокот.
Најновата мета-анализа, преглед на целата тековно достапна научна литература, проценува дека 52 отсто од луѓето кои се заразуваат со Ковид страдаат од нарушувања на спиењето за време на инфекцијата, пренесува ScienceAlert.
Најчестиот тип на нарушување на спиењето е несоница. Луѓето со несоница обично имаат потешкотии да заспијат, се будат во текот на ноќта и често се будат рано наутро.
Загрижувачки е тоа што проблемите со спиењето понекогаш опстојуваат дури и по закрепнувањето од инфекцијата. Една студија во Кина покажа дека 26 отсто од луѓето кои биле примени во болница со корона покажале симптоми на несоница две недели по отпуштањето.
Една американска студија покажа дека луѓето кои биле заразени со Ковид имаат поголема веројатност да имаат проблеми со спиењето отколку луѓето кои никогаш не биле заразени, дури и до еден месец откако биле позитивни на овој вирус.
Потешкотии со спиење и долготраен Ковид
Иако повеќето луѓе брзо закрепнуваат од Ковид, некои имаат долгорочни симптоми. Се чини дека луѓето кои долго време страдаат од Ковид ќе се соочат со постојани проблеми со спиењето.
Студија од 2021 година испитуваше повеќе од 3.000 луѓе со долгорочен Ковид. Речиси 80 проценти од учесниците пријавиле проблеми со спиењето, најчесто несоница.
Една понова студија собра податоци за времетраењето и квалитетот на спиењето користејќи паметни нараквици. Учесниците со долг Ковид спиеле помалку во целост и имале помалку длабок сон од учесниците кои никогаш не го имале.
Губењето на длабок сон е особено загрижувачко, бидејќи овој тип на сон го намалува заморот и ја подобрува концентрацијата и меморијата. Недостатокот на длабок сон може да биде делумно одговорен за често пријавената „мозочна магла“ за време и по Ковид.
Фактот дека короната често се меша со сонот е исто така загрижувачки бидејќи сонот му помага на нашиот имунолошки систем да се бори против инфекциите.
Зошто короната влијае на нашиот сон?
Постојат многу причини зошто инфекцијата со корона може да доведе до лош сон. Еден преглед ги идентификуваше физиолошките, психолошките и еколошките фактори.
Ковид може да има директно влијание врз мозокот, вклучително и областите што ја контролираат будноста и спиењето. Сè уште нема јасно разбирање за тоа како функционира ова, но можните механизми може да вклучуваат вирус кој го инфицира централниот нервен систем или влијае на снабдувањето со крв на мозокот.
Типични симптоми на Ковид вклучуваат треска, кашлица и отежнато дишење. Тие се добро познати и по тоа што го нарушуваат сонот.
Лошото ментално здравје може да доведе до проблеми со спиењето и обратно. Постои силна врска помеѓу инфекцијата со корона и проблемите со менталното здравје, особено депресијата и анксиозноста. Ова може да биде предизвикано од загриженост за закрепнување, осаменост или социјална изолација. Ваквите грижи може да го отежнат спиењето.
Во меѓувреме, хоспитализираните пациенти со Ковид може да се соочат со дополнителни потешкотии при обидот да спијат во зафатени болнички средини каде спиењето често е нарушено од бучава, третман и други пациенти.
Што е со нашите соништа?
International Covid Sleep Study, глобален истражувачки проект во кој учествуваат научници за спиење од 14 земји, неодамна ги објави своите наоди за сонување.
Студијата ги праша заразените и незаразените учесници за нивните соништа. Двете групи сонувале повеќе соништа по почетокот на пандемијата отколку порано.
Интригантно е тоа што заразените учесници имале повеќе кошмари од неинфицираните учесници, додека немало разлика меѓу групите пред пандемијата.
Не постои едноставно објаснување зошто заразувањето со Ковид може да ги зголеми кошмарите, но менталното здравје повторно може да игра улога. Лошото ментално здравје често е придружено со кошмари. Меѓународен тим за истражување на спиење откри дека заразената група покажала повеќе симптоми на состојби како што се анксиозност и депресија.
Третман за нарушувања на спиењето
Блиските врски помеѓу спиењето и менталното и физичкото здравје значат дека превенцијата и третманот на нарушувањата на спиењето никогаш не биле поважни и ќе бараат креативни решенија од владите и давателите на здравствени услуги.
Ако сте имале проблеми со спиењето за време или после Ковид, или сте имале повеќе лоши соништа отколку порано, не сте сами. И краткорочната и долготрајната несоница често може да се третираат со когнитивна бихејвиорална терапија (КБТ), до која можете да пристапите од вашиот лекар.
За помалку сериозни проблеми со спиењето, Европската академија за когнитивно бихејвиорален третман на несоница состави препораки, од кои некои се засноваат на принципите што се користат во КБТ, кои можете да ги следите дома. Тие се:
-Разговор
-Придржување кон редовен распоред за спиење и будење
-Ограничување на размислувањето за работи кои прават да се чувствувате под стрес во одредени периоди од денот
-Користете го креветот само за спиење и секс
-Одење во кревет и станување кога природно имате желба
-Споделување на чувствата на стрес и анксиозност со семејството и пријателите
-Намалување на нарушувањата на спиењето поради изложување на светлина со тоа што вашата спална соба ќе биде што е можно потемна
-Редовно вежбање на дневна светлина
-Избегнување на јадење пред спиење
