Како што се приближува зимата, Европа се соочува со потенцијално смрзнување. Сепак, улога не играат само европските резерви на гас, туку и политичката определба да ја поддржи Украина во конфликтот со Русија.
Рускиот претседател Владимир Путин неодамна се закани дека ќе направи хаос на енергетскиот пазар во Европа и ќе го намали снабдувањето, што го натера Брисел да се сврти кон нови добавувачи и принудувајќи ги владите да преземат скапи мерки за да им помогнат на потрошувачите и бизнисите да ги платат сметките за енергија. Во последниве недели, контролата на Путин врз диктирањето на цените е ослабена, бидејќи пазарите ги отфрлија изјавите кои доаѓаат од Кремљ, пишува Politico.
Зимата доаѓа
Но, тоа наскоро може да се промени со доаѓањето на зимата. Следната фаза од енергетската војна во Москва може во голема мера да биде одредена од фактор надвор од ничија контрола – времето.
-Ако имаме среќа со времето, ќе имаме шанса лесно да ја пребродиме зимата, изјави минатата недела германскиот министер за економија Роберт Хабек.
Аналитичарите предвидуваат дека студената зима може да доведе до немири околу трошоците за живот и цената на европската поддршка за Украина, доколку Европејците треба да издржат прекин на струја и затворање на фабриките, додека благата зима и залихите со енергија имаат поголеми шанси да потраат.
Зимската прогноза е објавена во ноември и во оваа фаза, како што посочи Карло Буонтемпо, директор на Службата за климатски промени Коперник, рано е да се каже како ќе испадне, иако заладувањето во тој месец е „поверојатно од вообичаено“.
„Русите пукаа со гасно оружје“
Во моментов меѓу европските дипломати на ЕУ постои верување дека зимските подготовки ќе бидат доволни за да се избегне најлошото сценарио за затемнување. Капацитетите за складирање гас ширум Европската унија се веќе 86 отсто полни.
Еден дипломат дури предвиде дека блокот сепак би можел да избегне недостаток на струја дури и ако Путин ги прекине преостанатите девет проценти од европскиот гас што доаѓа од Русија.
Во меѓувреме, цените на гасот се стабилизираа додека владите и Европската комисија работат на мерки за намалување на побарувачката и рационализирање на употребата на енергија. Голдман Сакс очекува цените да паднат под 100 евра за мегават-час во првите три месеци од 2023 година, што е далеку под рекордното високо ниво од 346 евра во август.
Кога „Газпром“ во основа го затвори гасоводот „Северен тек“ на неодреден период на почетокот на септември, цените на кратко пораснаа и набрзо се смирија, по што еден аналитичар оцени дека Русите „пукале во своите нозе во однос на употребата на гасно оружје “, пишува „Политико“.
-Ситуацијата е се уште лоша, но не се влошува и полека работите почнуваат да се подобруваат – изјави Франсоа Хајзбур, советник на истражувачкиот центар на Меѓународниот институт за стратешки студии.
Исто така, најавата на Путин за делумна мобилизација едвај ја помести цената на гасот, која остана под 200 евра за мегават час.
„Ладно и млако сценарио“
Сепак, временската прогноза е сè уште важен фактор. Ако оваа зима е во согласност со просекот од пет години, како што предвидува Вуд Мекензи, Европа би можела да помине со нешто повеќе од една четвртина од преостанатиот капацитет за складирање на гас. И ако Русија ги прекине сите свои испораки, ЕУ ќе има околу 15% од својот гас во складиште до крајот на зимата.
„Можеби најголемиот ризик е екстремната ситуација“, рече Катерина Филипенко, аналитичар за пазарот на гас во Вуд Мекензи.
-Ако Русија продолжи да ги прекинува испораките и оваа зима се покаже како најстудена во последните 20 години, со временски услови споредливи со 2010 и 2011 година кога Британија го забележа најстудениот декември во последните 100 години и температурите под просекот низ северна Европа, тогаш цените на гасот неизбежно ќе се зголемат, барајќи од ЕУ да ја надмине целта за намалување на побарувачката на гас за 15 проценти – посочи таа.
Тоа би било големо барање за земјите кои веќе се загрижени за последиците од рационализирањето на гасот. Одејќи во 2023 година, аналитичарите предвидуваат дека полнењето на складиштата за гас во новата година ќе биде многу потешко за ЕУ отколку во 2022 година, што веројатно ќе доведе до зголемување на цените уште еднаш. Како што објаснуваат од Голдман Сакс, тоа е затоа што, за разлика од оваа година, Европа ќе биде на „почетната точка до нула“ што се однесува до рускиот гас.
Тоа значи дека дури и ако Европа преживее оваа зима, би можела да се соочи со уште една година на енергетска вознемиреност. Колку брзо ЕУ може да се врати на безбедно ниво на складирање гас во 2023 година, делумно ќе зависи од тоа колку гас ќе остане од зимата.
А тоа, како и многу работи во моментов, зависи од времето, заклучува „Политико“.
