29 март, 2024
ПочетнаЕКОНОМИЈАКлима - проблем со синџирот на снабдување што не може да се...

Клима – проблем со синџирот на снабдување што не може да се игнорира

По неколку недели екстремно високи температури, сега е можно да се шета по исушеното корито на реката Лоара во Франција, пишува деловната колумнистка на „Financial Times“, Хелен Томас.

Ниските нивоа на водата во Дунав ги принудија земјите во Источна Европа да започнат со копање за да го задржат движењето на бродовите по критичниот воден пат. Рајна падна под нивото што го направи економски неодржливо за многу бродови да работат. Во однос на предизвиците што претстојат, ова можеби е само почеток.

Меѓувладиниот панел за климатски промени е категоричен дека екстремните временски настани, како што се сушата, поплавите или силните бури, ќе станат почести и пожестоки со климатските промени. Импликациите за производството и дистрибуцијата на храна и стоки низ светот се речиси збунувачки широки и сложени.

Првата грижа на компаниите може да биде кои од нивните погони или добавувачи се изложени на растечките ризици. Владите се фокусирани на заканите за снабдувањето со храна. Но, овогодинешната суша ја нагласува опасноста дека самата водена инфраструктура, а која е дел од глобалната трговија и која ќе пресуши како што се интензивираат климатските промени.

Има многу примери: најголемиот дел од аргентинскиот извоз на земјоделски култури поминува низ реката Парана, каде нивото на водата се намали во последните неколку години, што го отежнува транспортот на соја, од која земјата е трет по големина извозник во светот. Поплавите во Малезија минатата година го оштетија Порт Кланг, попречувајќи ја испораката на напредни полупроводници произведени во Тајван, од кои многу се составени таму пред да бидат испратени низ светот. Трговијата на Рајна, која минатата година беше загрозена од премногу вода, страда од втората сериозна суша во последните пет години. Во 2018-та година, товарниот транспорт застана, земајќи 0,4 процентни поени од економскиот раст на Германија во четвртиот квартал.

Како и да е, вели Марк ван Конингсвелд, професор по пристаништа и водни патишта на Технолошкиот универзитет Делфт во Холандија, „има многу повеќе внимание на влијанието на превозот врз климата отколку на влијанието на климата врз поморството“.

Околу 80% од светската трговија се врши со бродови, при што трговијата преку море речиси тројно се зголемила во триесет години до 2020-та година. Промените, настрана климата, го направија системот поранлив на шокови. Бродовите стануваат се поголеми и потешки и поскапи за спасување кога работите ќе тргнат наопаку.

Исто така, не постои лесна алтернатива кога ќе се појави суша. Еден брод за транспорт во внатрешноста е еднаков на 100-150 камиони, така што патот или железницата едноставно не можат да се справат со товарот. Типичниот одговор е делумно да се вчитаат садови или да се управува на повеќе курсови со помали бродови.

Ова не само што значи маѓепсан круг во емисиите, особено затоа што ниските нивоа на вода значат повеќе отпор и повеќе гориво – тоа исто така има ефект врз трошоците и застојот околу водните патишта и пристанишниот систем. И тоа не секогаш функционира добро: и покрај најдобрите напори, вкупниот волумен на товар падна за околу 60 проценти во врвот на сушата во 2018-та година, според Ван Конингсвелд.

Проблемот е што „климатскиот ризик е толку дистрибуиран низ сите аспекти на системот што е тешко за одредени субјекти да имаат поттик да се обидат да се справат со него“, рече Остин Бекер од Универзитетот во Род Ајленд, кој ги проучува влијанијата на климата и промената на над 3.800 пристаништа во светот. Најитен е фактот дека една третина се наоѓаат на локации подложни на тропски бури, каде што малите промени во просечниот интензитет на бурата може да доведат до големо зголемување на времето на престој.

Индивидуалната адаптација, како што е работата на германската хемиска група „BASF“ за развој на бродови кои можат да се справат со пониски нивоа на вода, веројатно ќе ги достигне границите на техничката или финансиската изводливост со оглед на обемот на проблемот, велат експертите. Поопшто, овие временски настани обично се третираат како изолирани итни случаи, наместо како дел од влошување на системски проблем. Ова го создава она што Канцеларијата на Обединетите нации за намалување на ризици од катастрофи го нарекува циклус од катастрофи-одговор-обновување-повторување.

Истото може да важи и во корпоративниот свет, кој веќе е под притисок да ги изолира синџирите на снабдување од нарушувања во стилот на пандемијата и да ги реформатира во услови на зголемен геополитички ризик. Но, повиците за поедноставни синџири на снабдување би можеле да го концентрираат климатскиот ризик. Отпорноста може да дојде на сметка на ефикасноста преку двојни извори, географска разновидност и поголеми залихи и бара инвестиции во средства отпорни на катастрофи. Ова го поразува моделот „одложено плаќање“, забележува Патрик Веркојен, раководител на Глобалниот центар за адаптација, кој тврди дека трошоците за отпорност на климата се натрупуваат финансиски на национално и корпоративно ниво.

За владите и компаниите, климата е уште еден ризик од синџирот на снабдување што сега мора да се земе предвид.

НАЈНОВИ ВЕСТИ

ХОРОСКОП