Живеалиштето е основна човечка потреба, но недостигот на прифатливи живеалишта за купување или изнајмување предизвикува глобална станбена криза, напиша Светскиот економски форум во публикацијата на својата веб-страница.
До 2025-та година, 1,6 милијарди луѓе се очекува да бидат погодени од глобалниот недостиг на живеалишта, според податоците на Светската банка.
Во повеќето земји цените на живеалиштата растат побрзо од приходите, покажуваат податоците на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ).
Во истражувањето спроведено во 200 градови низ светот, 90% беа оценети како недостапни, при што просечната цена на живеалиштата таму е повеќе од три пати поголема од просечниот приход.
Само САД имаат недостиг од 1,5 милиони домови, според студијата на рејтинг агенцијата „Moody’s Analytics“.
Земјата има помалку домови за продажба или изнајмување отколку кога било во последните 30 години, според студијата „Надминување на страшниот недостиг на живеалишта на нацијата“.
Која е причината за станбената криза?
Недостигот од земја, кредити, работна сила и материјали од финансиската криза во 2008-ма година е главната причина за недостигот на домови во САД, според истражувањето на „Moody’s“.
Ова ги зголемува трошоците и ги намалува профитните маржи што можат да ги постигнат градежните компании. Тие имаат помал мотив да градат повеќе домови, „особено домови во пониска ценовна група со помали маржи“, забележува „Moody’s Analytics“.
Се верува дека Ковид-19 ја влоши станбената криза бидејќи купувачите и станарите бараа повеќе простор за време на заклучувањето. Историски ниските каматни стапки во многу земји, кои овозможуваат позајмување евтини пари, ја зајакнаа оваа појава.
Кои се последиците од светската станбена криза?
На глобално ниво, цените на домовите се зголемуваат со најбрзо темпо во последните 40 години, бидејќи побарувачката ја надминува понудата, според истражувањето на фирмата за финансиски услуги „JP Morgan“.
Се зголемуваат и кириите. Во Европа, на пример, кириите за сите видови домови се зголемија за 14,5% во првите три месеци од оваа година, според индексот на градовите на „HousingAnywhere“.
Во Азија, дом на некои од најскапите и најбрзорастечките пазари на станови во светот, изнајмувачите трошат повеќе од половина од својот приход за живеалиште, според индексот на цените за изнајмување што ги споредува просечните цени за домови со три спални соби во повеќе од 50 земји.
Околу 11 милиони Американци исто така трошат повеќе од половина од својот приход на кирија.
Како растот на трошоците за домување влијае врз луѓето?
Зголемените трошоци за домување значи дека луѓето имаат помалку пари за основните работи како храна, сметки, транспорт и грижа за семејството. Затоа, потешко им е да преживеат.
Недоволното домување исто така го влошува проблемот со бездомништвото. Се проценува дека 100 милиони луѓе во светот немаат дом, според програмата на Обединетите нации за домување и одржлив урбан развој „UN-Habitat“. Една четвртина од луѓето живеат во услови кои им штетат на нивното здравје, безбедност и просперитет.
Кога цените на домовите растат, тоа исто така ја зголемува инфлацијата, намалувајќи го економскиот раст, забележува Белата куќа во новиот извештај за домување.
Недостатокот на прифатливи домови ги принудува работниците со ниски приходи да живеат подалеку од своето работно место, барајќи „долги и скапи патувања до работа и намалување на продуктивноста“, забележа „Moody’s Analytics“ во своето истражување.
Како владите се справуваат со станбената криза?
Светот треба да гради 96.000 нови прифатливи домови секој ден за да ги засолни 3 милијарди луѓе за кои се проценува дека имаат потреба од пристап до соодветни станови до 2030-та година, според „UN-Habitat“.
Организацијата забележува дека нејзините совети им помогнале на 43 земји да ги подобрат своите политики за домување.
На пример, една од програмите им помага на земјите со урбанистичко планирање. Земјите кои доживуваат огромен прилив на мигранти и бегалци, вклучувајќи ги Камерун, Египет и Јордан, се меѓу корисниците.
Јапонија беше многу успешна во поддршката на достапно домување дури и во поголемите градови, забележува Центарот за градови. Едноставните правила за урбанистичко планирање кои го поттикнуваат развојот за да се задоволат потребите и поволните даноци на имот се дел од пристапот на земјата.
Во САД, владата вети дека ќе го намали недостигот на станови во рок од пет години. Неговите планови вклучуваат стимулации за релаксирање на федералните и локалните закони и прописи за користење на земјиштето што ја ограничуваат густината на домувањето. Другите планови вклучуваат воведување нови начини за финансирање на станбената изградба.
Во Шкотска, владата планира да ја зголеми понудата на станови до 2040-та година преку релевантни политики, вклучително и низа механизми за финансирање на изградбата на станови со пристапни цени.
Во Индија, новиот градежен систем кој користи евтини, префабрикувани панели од отпадни материјали е одобрен од владата и се очекува да ги намали трошоците за изградба на домови.
Други иницијативи вклучуваат создавање на 3D печатени домови во Африка, Мексико, Индија, Европа и други региони. 3D печатењето може да произведе висококвалитетни домови многу побрзо и поевтино од традиционалната градба.
