Зачуденоста на Западот, новите санкции и ветувањето за испраќање најмодерно оружје дојдоа предоцна за да се спаси човек кој беше пронајден мртов покрај неговиот велосипед на тревникот пред Киев.
Овој викенд, тоа беше само една во низата ужасни слики од Украина кои го обиколија светот.
Судбината на овој човек, како и на многу други невини жртви, случајно беше испреплетена со варварската инвазија на рускиот претседател Владимир Путин. Сцените оставени по повлекувањето на Русија од Киев будат болни спомени од ужасите што последен пат ја снашле Украина за време на нацистичката инвазија во Втората светска војна, пишува Си-Ен-Ен.
Ова е само дел од цената што украинските цивили ја плаќаат со крв за опседнатоста на Путин со понижувањето што Русија го претрпе за време на Студената војна и покажува дека глобалниот одговор на злосторствата против човештвото – ако измислиме воена акција – тешко може да биде во чекор со бруталната војна на теренот.
Чувството на гадење предизвикано од она што се случува во Украина во понеделникот доведе до нова мотивација да се принуди Русија да преземе одговорност за своите постапки. Европската унија и Украина започнаа истрага за потенцијални воени злосторства во киевското предградие Буча, каде што беа пронајдени тела на улиците. Членовите на американскиот Конгрес го повикаа претседателот Џо Бајден да го забрза приливот на оружје во Украина и на тој начин да ја одбие инвазијата. Европската унија се соочува со зголемен притисок да прифати болен економски удар кој ќе претрпи целосна забрана за увоз на руска нафта и јаглен.
Бајден во понеделникот реагираше на оваа растечка листа на нечовечност, повикувајќи на нови санкции и судење за воените злосторства на Путин. „Можеби се сеќавате дека ме критикувавте кога го нареков Путин воен злосторник“, рече Бајден. „Тој е воен злосторник. Тој човек е брутален“.
Но, страшната трагедија што ја откриваме во Украина е дека сите мерки што Западот е подготвен да ги преземе за да ја казни Москва и да влијае на долгорочниот тек на војната, нема да придонесат многу за спасување на цивилите кои сега се во опасност. Сомнително е и дали, какви било потенцијални реакции на крвожедноста на трупите на Путин воопшто ќе го потресат безмилосниот руски лидер.
Разбирлив е инстинктот на лидерите да изразуваат ужасна критика, да бараат одговорност и да го нападнат Путин. Исто така, важно е светот да не е доволно затапен за да почне да ја прифаќа ситуацијата.
Но, малку е веројатно дека Западот ќе ја запре нехуманата кампања на Путин на краток рок – особено затоа што покажа колку рускиот лидер е имун на морално чудење. И ако ги земеме предвид веќе извршените масакри, вклучително и нападите на станбени згради, засолништа и болници, се чини дека Путин одамна ја преминал границата кога можел да биде воздржан.
Новата мотивација за казнување на Русија доаѓа по викендот за време на кој снимки од убиени цивили го обиколија светот. Тимот на Си-Ен-Ен видел и масовна гробница во градот и извлекување на тела од подруми.
Во понеделникот, Украина предупреди дека таквите сцени можат да бидат само „врв на ледениот брег“, а претседателот Володимир Зеленски рече дека наоѓаат уште полоши злосторства. „Веќе имаме информации дека бројот на жртви може да биде уште поголем во Бороѓанка и во некои други ослободени градови“, рече Зеленски. „Во многу села од ослободените окрузи во регионите околу Киев, Чернихив и Суми, окупаторите правеле работи што локалното население не ги видело ниту за време на нацистичката окупација пред 80 години.
Путин знае каде се ограничувањата на Западот
Најсилните санкции наметнати досега, новиот статус на Русија како непожелен во светот и нејзината изолација во светот на културата, дипломатијата, економијата и спортот, досега не го спречија авторитарниот лидер од Кремљ. Со оглед на навидум сигурната политичка позиција на Путин, тој не се грижи дали ќе биде наречен воен злосторник. Мали се шансите да му се суди, доколку во Русија не се случат тектонски политички промени.
Презирот на Русија кон идејата за одговорност се покажа многу јасно преку апсурдните тврдења дека сцените на распаднати тела извлечени од подрумите и сликите на егзекутираните цивили биле исценирани од Украина.
Вооружен со најголемиот арсенал на нуклеарно оружје во светот, Путин сфаќа дека Западот не сака директно да интервенира во Украина и да ризикува катастрофален конфликт со Русија со воведување мерки како зона на забранети летови за спас на цивили.
Тој нуди лекција за тоа зошто другите диктатори би можеле да размислуваат за изградба на нуклеарно оружје. Западните интервенции, како што видовме во Косово и Либија, се забранети во Украина поради моќта на арсеналот што рускиот лидер го има на располагање, но и поради неговото претходно штракање со оружје во војната.
Осумдесет години откако диктаторите како Адолф Хитлер во Германија и Јосиф Сталин во Советскиот Сојуз сееја терор во и надвор од нивните земји, Путин создава страшен нов спектакл за 21 век – спектакл во кој диктаторот не може да се заплаши.
Посебен вид на имуност на казнување
Способноста на Путин да ги прифати само казните кои веќе и се наметнати на Русија за инвазијата, му дава посебен имуност на казнување. Промената на стратегијата на Русија кон обидите за консолидирање на контролата врз источните региони сепак може да покаже дека дури и Путин реагира на настаните со текот на времето.
Однадвор, војната е дипломатска и економска катастрофа за Русија, откако не успеа да ги освои клучните точки. Но, тој сепак може да значи некаков перверзен успех за Путин ако неговата цел е едноставно да уништи што е можно поголем дел од Украина и да подготви победничка воена парада за руските државни медиуми.
На многу начини, тој игра асиметрична игра со Западот, бидејќи западните санкции и казни се засноваат на логично гледање на руските интереси и нивните сопствени ограничувања.
Сепак, Белата куќа реагираше на ужасите во Украина со ветување дека ќе го забрза темпото на воена, хуманитарна и економска помош за Киев. „Сликите од Буча многу јасно покажуваат дека сега не е време да се затишуваме“, рече во понеделникот американскиот советник за национална безбедност Џејк Саливан.
Таквата помош може да ја скрати војната и да ги намали нападите врз цивилите во наредните недели и месеци. Но, Путин со недели ги опсадува и бомбардира украинските градови. Милиони луѓе веќе се протерани од својата земја и станаа бегалци во Западна Европа.
Судење по моделот на Нирнберг?
Се погласни се повиците за некаков формален механизам кој треба да ги повика руските лидери одговорни за воени злосторства. Поранешниот украински премиер Арсениј Јацењук во понеделникот му рече на новинарот на Си-Ен-Ен Џејк Тапер дека инвазијата е најголемата катастрофа во Европа од Втората светска војна и даде поддршка за систем сличен на судењата во Нирнберг на нацистичките воени злосторници.
„Треба да се подготвиме сега. „Мораме итно да формираме заедничка истражувачка група за да бидеме подготвени да го изведеме Путин пред лицето на правдата и да го ставиме зад решетки“, рече тој.
Но, природата на меѓународниот систем по Студената војна би го комплицирала воспоставувањето на систем кој има глобален легитимитет.
На пример, Русија, како членка на Советот за безбедност на ОН, сигурно би ставила вето на секој обид за вклучување на Обединетите нации. Кина, исто така, би можела да ги забави сите обиди да бара некој одговорен за кршење на човековите права, со оглед на нивната репресија врз муслиманите Ујгури, што САД го нарекоа геноцид.
Сепак, сложеноста на изведувањето на Путин пред лицето на правдата не значи дека Русите, кои се пониски на хиерархијата, не можат да бидат предмет на истрага, иако Меѓународниот суд на правдата во Хаг не организира судења во отсуство. Тој, сепак, покрена истрага во Украина, која ја прифати неговата јурисдикција иако таа не беше член на судот.
Еден потенцијално важен удар за Русија може да дојде од Европа, додека ЕУ планира нови санкции. Францускиот претседател Емануел Макрон ја поддржа забраната за увоз на руска нафта и јаглен уште оваа недела.
Сепак, останува прашањето дали другите големи сили, вклучително и Германија, ќе бидат подготвени да одат толку далеку, со оглед на недостигот на енергија и зголемените и онака високи стапки на инфлација што би ги предизвикал таквиот потег.
Таа одлука секако би придонела за значително намалување на финансиите кои им се потребни на Русите за војната во Украина.
Но, на краток рок, тоа би довело до две прашања: дали е можно да се изврши поголем притисок врз Путин? И уште колку Украинци мора да умрат за тој да стане ранлив?
