Рускиот претседател Владимир Путин пред неколку дена најави дека плаќањето за извозот на рускиот гас ќе продолжи да се врши исклучиво во рубли, поради што дури и некои лидери на земјите кои користат природен гас од Русија признаа дека не е јасно како ќе се изврши оваа трансакција.
Поради многуте нејаснотии околу оваа промена, пред се кај граѓаните, Раша Тудеј објави кратка анализа во вид на одговори на најчесто поставуваните прашања во врска со исплатата на гасот во рубљи, но и какви дополнителни промени може да донесе оваа одлука.
Зошто воопшто се префрла на рубљи?
САД и нивните сојузници воведоа различни санкции против Русија, од кои повеќето се однесуваат на економски активности насочени кон финансискиот систем на земјата. Претседателот Путин објасни дека нелегитимните одлуки на многу западни земји да ги замрзнат средствата на Русија ја уништија секоја доверба во нивните валути. Рускиот извоз на енергенси сè уште не стана жртва на западните ограничувања, првенствено поради извозната моќ на Русија, но речиси сите договори за купување гас се деноминирани во евра или американски долари, што може да ги направи потенцијална цел. Но, ако гасот ѝ се плаќа на Русија во рубљи, веројатно ќе се избегнат санкциите против овој најважен руски ресурс.
Кои земји се засегнати од оваа одлука?
Предложениот потег ги погодува „непријателските земји“, односно оние кои и наметнаа економски ограничувања на Русија. Ова ги вклучува САД, Канада, Австралија, Јапонија, Јужна Кореја и повеќето земји од ЕУ.
Што ќе се случи ако клиентите одбијат да платат во рубљи?
Доколку клиентите одбијат да платат за гас во рубљи, тие нема да можат да купат руски гас, бидејќи ниту една друга валута нема да биде прифатена. А запирањето на купувањето руски гас би било сериозен удар за Европа, која добива повеќе од 40 отсто од увозот на руски гас. Повеќето лидери на европските земји веќе се изјаснија по тоа прашање и признаа дека не можат да се откажат од гасот од Русија.
Како може да се постапува со плаќањата во рубљи?
Централната банка на Русија може да продава рубљи на купувачите на гас или тие да ја купуваат валутата на отворен пазар. Исто така, Раша Тудеј наведува дека аналитичарите изјавиле дека би било мудро владите да ги задржат рубљите во нивните централни банки.
Како промената ќе влијае на купувачите на руски гас?
Природниот гас се користи за различни намени, од греење и готвење до снабдување со енергија за индустриските компании. Купувањето помалку гас од Русија ефективно значи дека ќе платите повеќе за стоки на отворениот пазар. Ова води до повисоки трошоци за индустријата и домаќинствата, зголемување на цените на сите стоки за широка потрошувачка и конечно рецесија.
Што значи оваа одлука за доларот и еврото?
Може да биде загрозена доминацијата на доларот како глобална резервна валута. Неговата сила произлегува од нејзината поврзаност за глобалната трговија со нафта и други стоки и може да ја изгуби својата доминантна позиција во светската трговија. Еврото се соочува со сличен предизвик само во помала мера, но помалата побарувачка за валутата значи ослабена позиција во глобалната кошница на резервни валути.
Што значи оваа одлука за рубљата?
Зголемувањето на улогата на рубљата во меѓународната трговија би ја зајакнало валутата, бидејќи би била поддржана од огромните природни ресурси на Русија. Со ваква поддршка и поради зголемената побарувачка, таа еден ден би можел да стане дури и главна светска валута. Најавата за промена на рубљата веќе го подигна курсот на оваа валута на тринеделен максимум.
Кои се пошироките импликации?
Во својата изјава, Путин посочи дека природниот гас е само првата руска стока што се продава во рубљи. Рускиот претседател објави дека донел одлука да спроведе сет мерки за промена на плаќањето за рускиот природен гас, кој ќе биде доставен до таканаречените „непријателски земји“ во руски рубљи, што е можно поскоро. Се очекува да дојде и друг извоз од Русија, вклучувајќи нафта, метали и жито. Тоа само дополнително ќе ја зајакне рубљата и ќе ги ослаби доларот и еврото, пишува во анализата Раша Тудеј.
