Трета година по ред, биткоинот, како најпозната криптовалута во светот, значително ја надмина заработката што можеше да се постигне со пласирање пари во алтернативни видови инвестиции.
Во 2021 година, биткоинот донесе поврат од речиси 60 отсто, што е повисоко од рекордниот скок на цената на суровата нафта, индексите на американските или германските акции. Разликата е уште поизразена во однос на видовите средства кои претрпеа загуби минатата година, како што се американските корпоративни и државни должнички хартии од вредност, златото или среброто.
Која е основата на успехот на криптовалутите и дали има реални пресметки за скокот на вредноста на биткоинот во последните три години од 1.100 проценти?
Математички протокол
Биткоинот е прилично револуционерна форма на дигитални пари што овозможува децентрализирани трансакции врз основа на јасно дефиниран математички протокол. Вака поставениот систем ги регистрира трансакциите помеѓу корисниците преку криптографија и дигитален потпис и на тој начин ја штити приватноста на учесниците. Фактот дека криптовалутите не се контролирани од ниту еден вид регулатор, како што е централна банка, доведе до нивна голема привлечност, особено во последните години кога државите и централните банки интензивно го злоупотребуваат својот монопол на издавање пари и имаат негативни последици (негативни каматни стапки, задолженост, инфлација).
Се разбира, многу подобра реклама за биткоинот и другите криптовалути од повеќе од очигледната злоупотреба на државните пари даде нивниот ненадеен раст на пазарна вредност од неколку стотици или дури илјадници проценти. Силната потреба на инвеститорите да не пропуштаат профит е секако важна компонента во градењето на пазарната вредност на кој било вид стока или финансиски инструмент, но нивниот раст од не помалку од илјада проценти не може да биде доказ дека е преценет или создава инвестициски меур.
Евалуација
Меѓутоа, кога зборуваме за вреднување, тука започнуваат земните проблеми на биткоинот и другите криптовалути. За разлика од акциите и обврзниците, кои може релативно лесно да се вреднуваат врз основа на проценката на сегашната вредност на нивните очекувани, идни парични текови, криптовалутите не произведуваат никаков готовински тек, па затоа таквите проценки тешко можат да бидат корисни. Вреднувањето на криптовалутите би можело да се врши врз основа на претпоставката за нивно прифаќање во иднина, или на мапата на корисници на глобалните пари или како воспоставен чувар на вредноста на имотот, што е функција која традиционално ја извршува златото и другите благородни метали.
Навистина, падот на цената на златото од средината на 2020 година, кога немаше индикации за крај на пандемијата, во голема мера се должи на преминот на инвеститорите кон „дигитално злато“. Фактот дека криптовалутите ги немаат карактеристиките на златото како што е реткоста (има многу криптовалути) и упорноста што златото ја докажува и докажува со векови досега остана под превезот на ненормални заработувачки што ги носеа криптовалутите. Така, криптовалутите во моментов успешно ја играат улогата на чувари (ја зголемуваат) вредноста на средствата.
Што кочи?
Кога станува збор за замена на традиционалните пари, малку е веројатно дека во овој тригодишен период на проширување на вредноста на биткоинот, имало значителни промени ако не ги сметаме шпекулативните маневри на основачот на Тесла, Маск и слични корпоративни гуруа. Нестабилноста во движењето на вредностите на криптовалутите, бавноста и не толку малите трошоци во реализацијата на трансакциите продолжуваат да го попречуваат растот на прометот на биткоин мрежата, доколку ги игнорираме нелегалните трансакции.
Ако на овие слабости на криптовалутите во извршувањето на основните функции на парите (златото) се додадат и големите ризици од државното дејствување (можна забрана, воведување даноци и сл.), сепак останува прашањето, како дошло до такво проширување? Голем дел од одговорот секако лежи во севкупниот раст на пазарот на финансиски инструменти и стоки во вистинска поплава на ликвидност по масивните монетарни и фискални стимулации имплементирани во клучните глобални економии. Пазарната капитализација (вредност) на сите криптовалути е далеку помала од вредноста на најголемата компанија во светот (Apple), па затоа изобилството на ликвидност многу лесно доведе до раст на овој не толку голем пазар.
Затоа, овогодинешниот пресврт во монетарната политика на ФЕД и другите важни централни банки ќе биде клучен тест за одржување на вредноста на биткоинот и другите криптовалути. Во инвестициско опкружување во кое депозитите и државните обврзници ќе донесат опипливи профити, ќе биде многу полесно да се спроведе тријажа на историското место на криптовалутите – обичен инвестициски меур што не е невообичаен во човечката историја или долгорочен инструмент за зачувување на вредноста на имотот.
