Конфликтот, кој може да биде најголем во Европа од Втората светска војна, ги урна надежите за силно глобално економско закрепнување од коронавирусот, барем на краток рок, според „Financial Times“.
Руската инвазија на Украина во четвртокот ги потресе финансиските пазари, а зголемените геополитички тензии веројатно ќе ја забрзаат и онака високата инфлација и ќе ги комплицираат проблемите со синџирот на снабдување.
Директното влијание на послабата трговија со Русија, економските санкции на САД и ЕУ наметнати врз Москва и финансиската зараза најверојатно ќе бидат засенети од индиректните ефекти од ефектот врз бизнисот и довербата на потрошувачите на пазарите на стоки, велат економистите.
Овие ефекти може да се движат од релативно ограничени до екстремно сериозни. Ако цените на енергијата продолжат да растат, на пример, тоа лесно може да ја турне светската економија во втора рецесија за три години.
Економистите велат дека следните моменти се најважни за следење.
Колку лоша може да биде војната?
Посакуваниот крај на рускиот претседател Владимир Путин е нејасен. Аналитичарите разгледуваат неколку сценарија, кои се движат од промена на власта во Киев до режим пријателски настроен кон Москва до сеопфатен обид за прекројување на меѓународните граници на Европа и пошироко.
Холгер Шмидинг, главен економист во „Berenberg Bank“, вели дека првото нешто што треба да се размислува е „колку лоша може да биде војната?“ – што ќе го одреди веројатниот одговор на финансиските и енергетските пазари во наредните денови.
Поширок глобален одговор ќе биде исто толку важен, велат други економисти. Тим Еш, економист во „BlueBay Asset Management“, укажува на Кина, која ја сигнализира нејзината подготвеност да и помогне на Русија да ги преброди финансиските последици од нејзината воена акција.
Одговорот на Пекинг ќе биде од витално значење во однос на пошироките последици, кои може да варираат од катастрофални – како што се поголеми тензии околу сопствените односи со Тајван – до поповолни дипломатски исходи.
„Кина ова го гледа или како можност за влез во Тајван или како можност за подобрување на односите со САД“, рече тој.
Дали пазарите можат да издржат геополитички шокови?
Водечките светски финансиски пазари известија за остар пад во четвртокот, но резултатот можеше да биде уште поекстремен, што сугерира дека се изненадени од постапките на Путин, но сепак не мислат дека се веројатни најлошите пазарни шокови, а камоли финансиска криза.
Нил Ширинг, главен економист во „Capital Economics“, забележува дека иако имаше распродажба, приносите на обврзниците не паднаа многу, а кредитните распони не се проширија, што сугерира дека одговорот на пазарот е методичен и сè уште не е показател за очекувањата за поширока војна во Европа.
Сепак, избегнувањето на пад на пазарот не беше ширум светот, а многу економии во развој беа погодени од многу поостри флуктуации. Кевин Дејли, портфолио менаџер во „Aberdeen Asset Management“, рече дека „Гана изгледа како да е нападната“ и дека има сериозни продажби во Турција, Египет и Пакистан.
Ренди Крошнер, заменик-декан на „Chicago Booth School of Business“ и поранешен гувернер на Федералните резерви, рече дека ризиците од рецесија ќе бидат во разликата во оценката за поврат на инвестицијата и неинвестицискиот долг, кој не се прошири во четвртокот.
Тој додаде дека приносите на државниот долг во земјите блиски до кризата ќе понудат добар показател за тоа дали пазарите почнале да се плашат од поширок конфликт.
Колку лошо може да биде погодена довербата?
Клучно за глобалната економија ќе биде дали домаќинствата и деловните субјекти ќе станат многу повнимателни, трошат помалку и штедат повеќе како одговор на акциите на Русија.
Иан Шепардсон, главен економист во „Pantheon Macroeconomics“, вели дека побавниот раст е неизбежен.
„Потрошувачкото расположение насекаде ќе се влоши уште повеќе… Ова ќе значи побавен економски раст, што инаку би се очекувало во Европа, САД и повеќето економии во развој“, додаде тој.
Сузан Стритер, висок инвестициски и пазарен аналитичар во „Hargreaves Lansdown“, додаде: „Во зависност од тоа колку долго ќе трае оваа криза, може да има значително губење на довербата меѓу компаниите и потрошувачите“.
Економистите исто така предупредуваат на притисок врз бизнисите изложени на синџири на снабдување во кои Русија игра значајна, но малку позната улога, како што е производството на критични суровини. Земјата испорачува околу 40% од светскиот паладиум, клучна компонента на катализаторите во автомобилите на бензин и електронските уреди.
Како енергетските последици влијаат на пошироката инфлација?
Европа е силно зависна од гас од Русија и не може брзо да најде алтернативни испораки ако гасоводите се прекинат. Со оглед на претстојниот крај на благата зима и повисоките од очекуваните нивоа на резерви во Европа, проблемот со снабдувањето со гас не е толку акутен, но ќе се врати подоцна во годината доколку кризата продолжи.
Понепосредна загриженост е влијанието на кризата врз цената на нафтата, гасот и другите суровини. Остриот пораст на цените ќе ја зголеми инфлацијата и ќе ги погоди потрошувачите.
Шеринг вели: „Нашите модели сугерираат дека во најлошото сценарио, цените би можеле да се зголемат на 120-140 долари за барел“.
„Доколку продолжи до крајот на годината и видиме соодветно зголемување на цената на бензинот во Европа, тоа ќе додаде околу 2 процентни поени на инфлацијата на развиените економии – повеќе во Европа, помалку во САД. Така што ова е дополнителен притисок врз реалните приходи“, додаде тој.
Шепардсон додаде дека САД генерално ќе бидат релативно изолирани, иако ќе има значителна „прераспределба од потрошувачите на“ производителите на нафта и гас од шкрилци.
Ова може да го зголеми притисокот врз централните банки да ги зголемат каматните стапки. Федералните резерви на САД минатиот месец сигнализираа дека ќе почнат да ги зголемуваат клучните каматни стапки во март за да ја контролираат забрзаната инфлација. Претседателот на ФЕД Џером Пауел минатиот месец одби да каже колку зголемувања ќе има оваа година. Кришна Гуха, потпретседател на „Evercore ISI“, вели дека инвазијата „ја комплицира способноста на централните банки од двете страни на Атлантикот да дизајнираат меко приземјување преку забрзување на пандемијата“ и очекува финансиските пазари да ги намалат очекувањата дека централните банки ќе ги зголемат каматните стапки.
