Светските економии се во голема неволја бидејќи работниците почнаа масовно да ги напуштаат нивните сегашни работни места, главно во продавниците и услужниот сектор.
Фактот што работниците почнаа да ги откажуваат договорите за работа во потрага по подобро вработување ја искомплицира и онака напнатата ситуација во светската трговска мрежа, па менаџерите и работодавачите мора да се справат со две кризи. Од една страна им станува сè потешко и поскапо да добијат средства за бизнис, а од друга страна работниците заминуваат на други работни места.
Феноменот е најраспространет во САД, но се прошири и во остатокот од светот, иако не секаде на ист начин. Бројот на работници кои дале отказ се зголеми од 3,3 милиони месечно во април 2021-ва година на 4,3 милиони месечно во септември оваа година, што се историски нивоа.
Според истражувањето на примерок од 6.000 работници во Обединетото Кралство, дури 69 отсто од работниците планираат да бараат нова работа во следните неколку месеци, а 24 отсто во следните три до шест месеци.
Агенцијата за вработување што го спровела истражувањето проценува дека во претходните години можеле да очекуваат 11 отсто од работниците да ја сменат работата.
Од 7.500 анкетирани претприемачи во Германија, 66 отсто рекле дека не можат да најдат доволно квалификувани работници. Истражувањето на „Microsoft 2020“, на примерок од 30.000 работници, покажа дека 41 процент од испитаниците планираат да дадат отказ.
Ситуацијата во Европа е многу помалку драматична отколку во САД бидејќи, по правило, има помалку флуктуации во вработеноста/невработеноста и работниците се помалку мобилни. Во април 2020-та година, поради пандемија и заклучувањето, стапката на невработеност во САД нагло скокна од 4 проценти на 14 проценти, но брзо се врати на 5 проценти. Од друга страна, во ЕУ немаше силен скок на невработеноста, но сепак е над 7%, повисока отколку во САД.
Се откажаа затоа што можат да си го дозволат тоа
Аналитичарите на пазарот на труд главната причина ја гледаат во пандемијата и нејзините политики. Заклучувањата ги принудија луѓето да забават и да размислуваат за нивните кариери и животи.
Големиот раст на вработеноста по отворањето им даде можност да ги спроведат идеите за промена на кариерата. Со отворени повеќе од 10 милиони работни места – таа промена е релативно лесна. Покрај тоа, 2020-та година беше година на големи заштеди. Бидејќи голем дел од годината беа затворени многу работи, тогаш луѓето трошеа помалку, односно ги менуваа потрошувачките навики.
Рекордните нивоа на заштеди им овозможија да соберат доволно пари за да поминат одредено време за да најдат нова работа и да можат да си дозволат да одат во потрага.
Подобрување на условите за работа
Во октомври американското биро за статистика на труд објави податоци според кои вработеноста расте во сите сектори, освен во јавниот сектор. Просечната саатница порасна за 4,9 отсто во минатата година (на 30,96 долари), а бројот на работни часови неделно паѓа од 34,8 на 34,7 часа.
Работодавците паничат поради новонастанатата ситуација и се обидуваат да ги задржат работниците и да привлечат нови со подобри услови.
Работниците ја користат новонастанатата ситуација не само за да ги подобрат условите за работа, туку и за да се обидат да создадат подобар баланс меѓу приватниот и работниот живот. Ова особено ги поттикна жените, кои, според претходните истражувања, посветуваат поголемо значење на рамнотежата помеѓу приватниот и деловниот живот отколку мажите и повеќе го ценат слободното време, грижата за семејството и децата, хобито и рекреацијата.
Податоците за САД покажуваат дека жените постигнале побрз раст на платите од мажите, 4,9 отсто во споредба со 3,4 отсто. Бенефит имаа и оние кои смениле работа бидејќи платите им пораснале за 5,4 во однос на 2020-та година, додека оние кои не смениле работа пораснале за 3,9 отсто. Платите на средните и нискоквалификуваните работници се зголемија повеќе од оние со високо образование, а помладите работници имаа поголем раст на платите од постарите.
Општествени промени
Еден аспект на „масовната оставка“ е промената на деловната култура во однос на локацијата на работата, т.е. се повеќе компании дозволуваат вработените да бидат дислоцирани од канцелариите и да работат од дома. Ваквиот развој не ги погодува само работниците, туку и малите градови, кои не се наоѓаат во близина на големи деловни и индустриски центри. Луѓето се повеќе се враќаат да живеат во мали места, охрабрени од можностите за работа од далечина, но и помалите животни трошоци. Ако не морате, подобро е да не живеете во скапи градски центри, а моменталната ситуација им овозможува на се повеќе луѓе да изберат и да работат од дома во далечен мал град со ниски трошоци.
„Масовната оставка“ се измеша со тековните промени на пазарот на труд, како што се дигитализација и овозможување далечински работи, складирање податоци во облак наместо во физичка форма, и зголемување на цените на недвижностите во урбаните средини, нудејќи им на луѓето алтернатива додека им помагаат на малите градови да го обноват животот во себе, но и градската каса.
Големите промени влијаат и на семејниот живот. Се повеќе членови на семејството работат од дома, готват, се грижат за децата во куќата (наместо да ги носат во градинки и училишта), се забавуваат дома, па дури и сами ги образуваат децата. Уделот на Американците кои сакаат да работат подолго од 62 години падна на 50,1 отсто, што е најниско ниво од 2014-та година.
Премногу ниски плати
Макроекономистите сметаат дека тоа е пред се проблем на прениските плати, т.е. нискоквалификуваните работници сфатија дека нивната работа вреди повеќе отколку што добиваат за неа, а ситуацијата со Ковид-19 им даде можност не само да размислуваат што сакаат туку и поради големите директни и индиректни државни трансфери на жителите, да добијат дополнителен капитал за да можат да бидат без работа некое време во потрага по позиции со подобри услови.
Како резултат на тоа, невработеноста во САД и ЕУ не се врати на нивоата пред пандемијата, иако има рекорден број слободни работни места.
