Приватните воени компании сè повеќе го зголемуваат своето присуство во секторот на безбедност и одбраната во последните неколку години, претворајќи го секторот во многу профитабилна нишка во бизнисот за милијарди.
Корпорациите и невладините организации честопати прибегнуваат кон нивните услуги кога станува збор за работа во опасни и нестабилни региони.
Од своја страна, националните влади сметаат дека приватните армии се деликатна алатка што може да се искористи за да се избегнат политички, социјални или финансиски ризици од воена интервенција во странска земја.
Понекогаш едноставно излегува дека платениците можат побрзо, поевтино и поефикасно да обезбедат експертиза и знаење како на теренот, но и да го постигнат посакуваниот резултат. Но, нивната работа е контроверзна и покренува прашања во врска со нивната етика, статус и регулатива. Затоа што заработуваат крвави пари од војната.
Ова се трите најмоќни „невидливи“ армии.
„Blackwater“
Оваа американска приватна армија е создадена во 1997-ма година од поранешниот маринец Ерик Принс. Тој ги потпиша своите први големи договори со американската влада во 2000-та година, но вистинскиот успех на „Blackwater“ се случи три години подоцна во војната со Ирак.
Таму, платениците исполнуваат мултимилионски договори за разни активности – од чување клучни места и важни луѓе до поддршка на редовните сили. Во исто време, членовите на „Blackwater“ беа вклучени во неколку инциденти, од кои најсериозниот беше во 2007-ма година во Багдад, кога беа убиени 17 ирачки цивили.
Случајот доведе до низа истраги и тужби, а четворица вработени во „Blackwater“ беа осудени и затворени. Во следните години, организацијата беше преструктуирана двапати, менувајќи го раководството.
Позната е како „Academy“ од 2011-та година и во моментов е една од водечките компании на пазарот. На нејзината официјална веб-страница се вели дека „работи со клиенти на федералните, државните и локалните власти, меѓународните трговски партнери и бројни други разузнавачки агенции и агенции за спроведување на законот на сојузничките влади“.
„Academy“ има огромен центар за обука во Северна Каролина, а услугите што ги нуди вклучуваат консултации, поморска тактичка обука, обука на кучиња и производство на сопствени лесно оклопни возила.
„G4S“
Скалата на оваа британска мултинационална платежна компанија е толку голема што се смета за една од најсериозните работодавци во светот со над 530.000 вработени.
Основана е во 2004-та година и оттогаш стана меѓународна корпорација и лидер во безбедносниот сектор. Опсегот на услуги што ги нуди е огромен и вклучува безбедност на аеродромите, затворите и банките.
Се проценува дека во последниве години, „G4S“ обезбеди поддршка и безбедност за повеќе од една третина од цивилните конвои на сојузничките сили во Ирак.
„Вагнер“
Генерално, најголемата руска приватна армија е целосно обвиткана со мистерија. Она што е познато е дека е основана од ветеранот на „Спецназ“, Дмитриј Уткин. До 2013-та година учествуваше во организацијата на „Moran Security Group“ и Славјанскиот корпус во Сирија.
Силна фигура зад групата е Евгениј Пригогин, „готвачот на Путин“. Истакнатиот бизнисмен, близок до врвот на Кремљ, е финансискиот добродетел во сенка на „Вагнер“ и човекот кој остварува врска со владата преку неговите контакти со рускиот претседател.
За приватната армија за прв пат се слушна во 2014-та година за време на нивната интервенција во источна Украина и за време на руската анексија на Крим. „Вагнер“ потоа растеше и преземаше важни улоги во операциите во Сирија, Либија, Централноафриканската Република, Венецуела, Судан, Мозамбик и Мадагаскар.
