Откриен во 1520-та година од швајцарскиот научник Парацелсус, водородот денес е во срцето на идниот развој на светската економија. Се наведува како клучна суровина во стратегијата за декарбонизација за сектори што не се електрифицираат.
Водородот сè уште се користи во некои индустрии и 95% од него се произведува со ефективни методи, но со помош на фосилни извори на енергија или т.н. „црн“ водород. Водородот произведен од природен гас (метан) или нафтени производи чини околу 1.600 евра по тон, а од јаглен – околу 1.000 евра по тон, според публикацијата на Комитетот за наука и технологија во францускиот сенат.
Производството испушта околу 9-13 тони јаглерод диоксид на тон водород во производството на метан и помеѓу 13-18 тони во производството на нафта. Најзагадувачко е производството на водород од јаглен – 20 тони од отворен јаглен и 24 тони – за затворени рудници.
Но, плановите вклучуваат намалување на емисиите на јаглерод диоксид и напуштање на фосилните горива. Затоа, главната задача е како да се произведе водород, така што тој ги исполнува целите на животната средина.
Една од првите идеи што се појавија беше да се користат постојните технологии, но во комбинација со зафаќање и складирање на јаглерод диоксид. Овој начин е т.н. „син“ водород.
Со технологијата за зафаќање и складирање, емисиите се намалуваат на помалку од 5 тони кога суровината е метан или петрол. Според податоците, моментално фаќањето и складирањето на јаглерод диоксид чини околу 2.000 евра по тон, а цената паѓа до 50 евра по тон на долг рок.
Но, технологијата, која ќе ги намали емисиите на водород, го прави поскапо неговото производство за помеѓу 500 и 2.000 евра по тон, или за 30-125%.
Во моментов има различни проекти од големите енергетски компании за зафаќање и складирање на јаглерод диоксид (главно во Северното Море), благодарение на што секоја година се фаќаат и складираат 40 милиони тони јаглерод диоксид.
Сепак, методот на електролиза предизвика многу поголем интерес во последните месеци. Произведува 1 килограм водород со помош на 9 литри вода и 55 киловат часови електрична енергија.
Но, засега електролизата е значително поскапа од производството на водород од фосилни горива – помеѓу 4.000 и 6.000 евра по тон, иако ако се користи енергија од обновливи извори, т.н. „зелен“ или „чист“ водород, кон кој се насочени надежите за економија со нулта емисија до 2050-та година.
Според пресметките на Европската комисија, производството на „зелен“ водород е во опсег од 2,50-5,50 евра за килограм, и „син“ – околу 2 евра за килограм. Водородот од фосилни горива се произведува по цена од 1,50 евра за килограм.
Во оваа фаза, само два извори на енергија ги покриваат и условите за производство на малку јаглерод и економската изводливост – нуклеарната енергија, која произведува „жолт“ водород и електрична енергија произведена од хидроцентрали.
Но, уште повисока денес, цената на „зелениот“ водород мора да се анализира на долг рок во однос на плановите за декарбонизација, односно со зголемувањето на цените на додатоците за емисија на јаглерод диоксид, како и на самите фосилни горива.
Засега, „остатоците“ на електрична енергија од обновливи извори не се доволни за да се потпреме за индустриско производство на водород. Од друга страна, водородот всушност може да се користи како метод за складирање на електрична енергија – на пример, да се произведува во моменти кога побарувачката на енергија е мала и се достапни услови за производство на електрична енергија од обновливи извори (како што е ветерот).
Ветувачки метод, но сè уште во фаза на развој, е термолиза на биомаса.
Водородот не може да ги реши сите проблеми со декарбонизацијата. Покрај тоа, покрај нејаснотиите во производството, има и многу други прашања во врска со тоа – како се транспортира, како се складира, итн. Но, тоа е технологија со иднина и допрва треба да ја покаже својата ефикасност.
