Европската унија за прв пат ќе добие моќ да испраќа воена помош и опрема во странски конфликти врз основа на контроверзниот „Европски мировен фонд“ вреден 5 милијарди евра.
Фондот, кој во петокот беше договорен од земјите-членки, ја одразува желбата да се изгради поголема „цврста сила“ и да се зајакне влијанието на ЕУ во меѓународните конфликти. Поддржувачите инсистираат на тоа дека примателите на средства, кои ќе вклучуваат влади, регионални и меѓународни организации, ќе бидат внимателно проценети.
Но, невладините организации велат дека парите можат да предизвикаат војни и злоупотреби на правата ширум светот и се чекор кон повеќе милитаризиран пристап кон надворешната политика на блокот.
Земјите-членки на ЕУ постигнаа политички договор за создавање на предложениот фонд, што треба да биде официјално одобрен следната година. Тоја има за цел да го направи блокот поефикасен и реактивен глобален обезбедувач на безбедност и ќе и овозможи на ЕУ да ги зголеми своите надворешни безбедносни и одбранбени мисии со „снабдување на воена и одбранбена опрема, инфраструктура и помош“ при барање.
Фондот, прв пат предложен во 2018-та година од Федерика Могерини, тогашен шеф за надворешна политика на ЕУ, ја одразува долгогодишната загриженост на блокот за маргинализирање за некои меѓународни безбедносни прашања поради неговите ограничени вкупни воени можности.
Наследникот на Могерини, Жозеп Борел, во јуни рече дека „доблесната мека моќ“ веќе не е „доволна во денешниот свет“ и дека треба да биде надополнета со димензијата „тврда моќ“. Франција ја повика ЕУ да има поголема улога во Мали, каде Париз се бори против џихадистите.
Германскиот министер за надворешни работи Хајко Маас рече дека средствата ќе и овозможат на ЕУ „да придонесе за одржливоста на партнерските земји во Африка и соседството“.
ЕУ е активна во голем број африкански земји, вклучувајќи го и Мали, каде има мисија за обука за поддршка на долготрајната кампања на владата и француските сили против востаничките исламистички групи во Сахел.
„Европскиот фонд за мир е основна инвестиција во мирот и стабилноста и ќе им овозможи на ЕУ и нејзините партнери ефикасно и флексибилно да одговорат на меѓународните кризи“, рече Маас.
„Одлуката за обезбедување оружје и муниција врз основа на фондот претставува фундаментална промена во надворешната политика на ЕУ од унапредување на мирот и човековите права до зајакнување на борбениот капацитет на репресивните држави и за кои не се сметаат безбедносните сили“, рече Лусија Монтанаро, шеф на ЕУ во „Saferworld“. „Постои голем ризик оружјето и муницијата дадени под знамето на ЕУ да бидат злоупотребени или да паднат во погрешни раце“, додаде таа.
Претставник на ЕУ рече дека има „секакви упатства и безбедносни мрежи“ насочени кон спречување на Унијата да се вклучува во војни или да ги поддржува угнетувачките влади. Блокот рече дека секоја воена помош треба да биде „вметната во јасна и кохерентна стратегија за политика и да биде придружена со сеопфатни проценки на ризикот“.
