Рускиот енергетски гигант во гасниот сектор „Газпром“ би можел да го помати планот на Европската унија да ја намали зависноста од рускиот гас, најавувајќи дека може да се вклучи во трката за снабдување на Европа и преку Трансатлантскиот цевковод (TAP) по 2020 година.
Русија е најголемиот снабдувач на Европа со гас и намирува две третини од европските потреби од овој енергент, а „Газпром“ пред крајот на минатата година објава дека во последниот квартал достигнал рекордни испораки на гас до европските потрошувач. Европската унија одлучи, пак, да се прошират можностите за снабдување на изворите за набавка за ткн Јужен гасен коридор со кој се планира да се снабдува со гас од Азербејџан.
Крајната алка на овој проект со капацитет од 10 милијарди кубни метри гас би требало да биде TAP, кој на турската граница ќе се надоврзе на Трансанадолскиот цевковод (TANAP) и преку Грција и Албанија по дното на Јадранското Море ќе излезе на територијата на Италија. На овој гасовод, на локално ниво за Црна Гора и Хрватска, треба да се надоврзе и Јонско-јадранскиот гaсвод (IAP).
Од „Газпром“ во јануари пристигнаа пораки дека рускиот гигант би можел да ги помати европските планови, истакнува Reuters. Така, заменикот претседател на управниот одбор Александер Медведев изјави дека „Газпром“ ја разгледува можноста за вклучување во проектот преку системот аукции кои на сите потенцијални доставувачи би требало да им гарантира еднаков пристап до гасоводот.
Медведев притоа рече дека не е сигурен оти Азербејџан ќе може самиот да го полни гасоводот, додавајќи дека Русија би можела да помогне и да ги надополни евентуалните кусоци во втората фаза од проектот кој предвидува проширување на транспортните капацитети по 2020 година. „Така гасоводот не би останал празен“, порача еден од челниците на „Газпром“.
Во првата фаза единствен доставувач на газ за TAP ќе биде конзорциум предводен од компанијата „British Petroleum“, кој во моментов го развива гасното поле Шах Дениз 2 во Азарбејџан, во втората фаза капацитетот на гасоводот ќе биде удвоен, а доставувачите ќе се избираат на отворени аукции.
Некои од акционерите на TAP, вклучително и италијанската „Snam“ и белгиската компанија „Fluxys“, порачаа дека не би имале ништо против од вклучувањето на „Газпром“, а неименуван извори од Европската унија истакнуваат дека не можат да спречат натпреварување на руските компании на аукциите. Предупредуваат, сепак, дека влегувањето на рускиот гас во TAP можеби би се косел со условите кои ги поставија финансиерите на проектот, како Европската инвестициска банка (EIB). Од банката порачале дека спроведуваат длабинска анализа на проектот.
Во Брисел истакнуваат дека во случајот на TAP би можеле да ги суспендираат прописите за рамноправното пазарен натпревар за да го исклучат „Газпром“ , но таа постапка би требало да ја покренат компаниите и владите коишто учествуваат во проектот. Ваквата интервенција би можела да биде протолкувана како откажување од зацртаното исклучително пазарно регулирање на цените на гасот, предупредува Reuters.
Со пристапот до TAP, „Газпром“ настојува да го одбрани уделот на европскиот пазар од потенцијалните „предизвикувачи“, вклучително и оние од источниот Медитеран и во северна Африка, велат извори од оваа индустрија.
„Базата околу Израел, Кипар и Египет, би можела да ѝ конкурира, но ако Русија го наполни TAP, нема да биде лесно“, истакнува високо рангиран извор во италијанската енергетска индустрија.
Од „British Petroleum“ порачуваат дека во проширениот TAP би можеле да инјектираат дополнителни кубици гас од азербејџанското гасно поле. Во вторникот известија дека на полињата Шах Дениз произвеле околу 10,7 милијарди кубни метри гас, што е за 8,1 отсто повеќе отколку една година претходно. Произведени се и 2,5 милиони тони кондензати, 8,7 отсто повеќе отколку во 2015 година.
Аналитичарите во анкетата на Reuters, пак, се скептични во поглед на зголемувањето на снабдувањето од овој извор во Азербејџан, предупредувајќи дека домашната побарувачка остро расте, а производството на старите полиња стагнира.
