Земјите од Блискиот Исток богати со нафта и гас ќе обезбедат дополнителни 1,3 трилиони долари приход во следните четири години, благодарение на високите цени и зголемената побарувачка за алтернативни снабдувачи на фосилни горива по руската инвазија на Украина. Приходите од нафтата ќе ја зголемат „огнената моќ“ на државните инвестициски фондови на овие земји, се вели во прогнозата на Меѓународниот монетарен фонд.
Експертите на институцијата истакнаа дека високите цени на енергијата ги поддржуваат апсолутните монархии во Персискиот Залив, додека голем дел од остатокот од светот се бори со зголемената инфлација и стравувањата од рецесија.
„Извозниците на нафта и гас во регионот, особено земјите од Заливот, ќе генерираат вкупна заработка од извоз од 1,3 трилиони долари до 2026-та година“, изјави директорот на ММФ за Блискиот Исток и Северна Африка, Џихад Азур.
Персискиот Залив е дом на некои од најголемите светски извозници на нафта и гас, како и најактивните суверени богати фондови. Тука спаѓаат Фондот за јавни инвестиции на Саудиска Арабија, Катарската инвестициска управа, инвестицискиот фонд Абу Даби и кувајтската инвестициска управа.
Фондот за јавни инвестиции на Саудиска Арабија, кој управува со имот од 620 милијарди долари и со кој претседава саудискиот престолонаследник Мохамед бин Салман, инвестираше повеќе од 7,5 милијарди долари во американски акции во вториот квартал, вклучително и компании како „Amazon“, „PayPal“ и „BlackRock“, за да имаат корист од пад на берзанските индекси.
Заливските суверени богатства беа активни и за време на појавата на Ковид-19, искористувајќи ја нестабилноста на пазарот. За време на глобалната финансиска криза во 2009-та година, тие повторно ги искористија превирањата за да стекнат удели во потценети западни компании.
Во последниве години, многу од фондовите се фокусираа на сектори како што се технологијата, здравството, природните науки и чистата енергија, бидејќи владите бараат враќање на инвестициите, но исто така се обидуваат да ги диверзифицираат своите економии и да развијат нови индустрии.
Според Џихад Азур, важно е земјите од Персискиот залив да ги искористат неочекуваните нафтени добивки за инвестирање во иднината, вклучително и подготовка за глобалната енергетска транзиција.
„За нив е важен момент да го зајакнат своето присуство во технолошкиот сектор бидејќи тоа е нешто што им овозможува да ја зголемат продуктивноста. Дополнително, нивната инвестициска стратегија може да има корист од фактот што цените на средствата се подобрени, а потенцијалот за зголемување на нивниот пазарен удел во одредени области е исто така добра можност“, вели Азур.
Но, во исто време, додава тој, исклучително е важно овие земји да ја задржат фискалната дисциплина и реформскиот импулс за да ја намалат нивната зависност од нафтата.
Традиционално, состојбата на економиите во Заливот е тесно поврзана со состојбата на пазарот на нафта, при што државните трошоци поттикнати од извозот на фосилни горива се главниот двигател на деловната активност.
Сегашниот бум доаѓа по неколку години слаб раст во Персискиот залив, што ги поттикна владите да го подигнат долгот, да ги користат резервите и да ги одложуваат државните проекти.
Но, Саудиска Арабија, најголемиот светски извозник на нафта и најголемата економија во регионот, трошеше многу под раководство на Фондот за јавни инвестиции, кој имаше задача да развие серија мегапроекти насочени кон промовирање на модернизација на економијата на конзервативното кралство.
Саудискиот фонд се очекува да биде еден од главните корисници на нафтениот бум, бидејќи Саудиска Арабија е на пат да оствари фискален суфицит од 5,5 отсто од БДП-то во оваа година, што е прв од 2013-та година. Прогнозата за економски раст на Кралството е 7,6% – најсилна во последната деценија.
ММФ проценува дека до 2022-ра година се очекува Саудискиот јавен инвестициски фонд да инвестира повеќе од владата втора година по ред.
ММФ прогнозира дека економскиот раст во Советот за соработка во Персискиот залив, кој ги вклучува Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати, Кувајт, Бахреин, Катар и Оман, ќе се забрза од 2,7 отсто во 2021-ва година на 6,4 отсто во 2022-ра година.
