Европа се замори од трговските закани на американскиот претседател Доналд Трамп и размислува за смел потег да погледне повеќе кон исток, а не кон запад, за да најде партнери кои се подготвени да играат според правилата.
Едностраните и произволни царини на Трамп, кои би можеле да се зголемат на 50% од 9 јули 2025 година, доколку преговарачите од Европската Унија (ЕУ) и Соединетите Американски Држави не успеат да постигнат трговски договор, го тестираат трпението и решителноста на претседателката на Европската комисија (ЕК), Урсула фон дер Лајен. Нејзиниот одговор? Придружете се на „CPTPP“, трговска група фокусирана на Пацификот, која вклучува земји со слични размислувања како Јапонија, Австралија, Канада и Мексико.
Заедно, 39-те земји од ЕУ и Сеопфатниот и прогресивен договор за Транспацифичко партнерство сочинуваат 30% од светската трговија. Формирањето коалиција на оние што се подготвени, според поддржувачите, би можело да означи прв чекор кон реконфигурирање на меѓународниот трговски поредок и избегнување на институционалната парализа што ја зафаќа Светската трговска организација (СТО).
Во порака до лидерите на ЕУ, фон дер Лајен ги направи претходните коментари за можната соработка со „CPTPP“ пореални. Новата група би ги преработила правилата на светската трговија, рече таа, реформирајќи или можеби дури и заменувајќи го телото за глобални трговски правила.
Таквиот план би „му покажал на светот дека слободната трговија со голем број земји, врз основа на правила, е можна“, изјави претседателката на Европската комисија по самитот на ЕУ во четврток вечерта.
„Ова е проект во кој мислам дека навистина треба да се вклучиме, бидејќи CPTPP и Европската унија се моќни“, рече таа.
Една опција е да се направи однапред обврска кон воспоставените правила на мултилатералната трговија, велат Тим Гросер, Стив Верхол и Џон Кларк, ветерани трговски преговарачи кои зборуваа ексклузивно за медиумите. Како прв чекор, велат тие, 39-те земји од ЕУ и „CPTPP“ треба да се обврзат на договор за да ги задржат своите пазари отворени за групата.
„Тоа би испратило силен сигнал до Вашингтон дека многу значаен дел од глобалната економија, вклучувајќи ги речиси сите традиционално најблиски партнери на Соединетите Американски Држави, остануваат посветени на системот базиран на правила“, велат тројцата.
Соединетите Американски Држави имаа можност да се приклучат на „CPTPP“, порано познат како Транс-Тихоокеанско партнерство, за време на администрацијата на Обама. Трамп се повлече во 2017-та година откако за прв пат ја презеде функцијата, пред да биде финализиран пактот.
Инасио Гарсија Берсеро, поранешен главен трговски преговарач на ЕУ, рече дека потенцијалното партнерство засега не треба да им ја затвори вратата на Американците, ниту пак треба да се гледа како потег за спротивставување на Трамп. Тој рече дека ако САД не се подготвени да се приклучат затоа што не веруваат дека правилата се решение за овие проблеми, другите ќе мора да продолжат напред без САД.
Велика Британија, како понова членка на „CPTPP“, ги предводи напорите за поздравување на стремежот на ЕУ за зајакнување на врските со потенцијалните партнери.
„Разговарав со лидерите на Јапонија, Сингапур, Австралија, Нов Зеланд, Канада за тоа како ние, Велика Британија, можеме полесно и подобро да тргуваме со нив – дали ние, како група земји, можеме полесно и подобро да тргуваме со други земји“, рече британскиот премиер Кир Стармер, додека ја презентираше првата трговска стратегија на неговата земја по Брегзит.
Сите овие земји се членки на Азиско-пацифичкиот блок, на кој Лондон се приклучи во декември.
Владата на Стармер е отворена за идејата блокот и ЕУ да се обединат.
„Мислам дека е тешка средина, но има значајни можности ако сме флексибилни, ако го разбираме светот во кој живееме и ако сме пред времето“, им рече Стармер на бизнис лидерите.
Доколку ЕУ и „CPTPP“ можат да создадат нова заедница на вредности и интереси, тоа би можело да послужи како основа за решавање на трговските предизвици што се акумулираа откако СТО беше основана пред 30 години и кои организацијата не успеа да ги реши. Трговскиот клуб со седиште во Женева работи со консензус, а неговиот најголем член, САД, не сака да игра според правилата.
Фон дер Лајен веќе им се додворува на лидерите на земјите од „CPTPP“, објавувајќи заедничка изјава со премиерот на Нов Зеланд, Кристофер Луксон, по нивниот состанок оваа недела. Во изјавата, двете страни поддржаа започнување дијалог меѓу ЕУ и „CPTPP“ што е можно поскоро. Тоа беше одговор на повикот на министрите на „CPTPP“ кои се состанаа во Јужна Кореја кон средината на мај.
Според функционер на ЕУ, состанок на министерско ниво е планиран за јули.
„Да биде јасно, ЕУ не се приклучува (на „CPTPP“) како таква, но ние градиме мостови меѓу двата блока“, додаде функционерот на блокот, кој зборуваше под услов да остане анонимен.
