Доналд Трамп и Белата куќа речиси целосно престанаа да зборуваат за Елон Маск, човекот кого само пред неколку месеци многумина го нарекуваа „најмоќниот неизбран лидер во светот“.
Откако потроши милиони долари за поддршка на кампањата на Трамп, Маск се однесуваше како втор најмоќен човек во Вашингтон, намалувајќи ги владините трошоци и вработувања, навредувајќи ги советниците на Трамп и доведувајќи го својот млад син во Овалната соба.
Сепак, она што го кажа и направи стана толку непопуларно, што сериозно им наштети на неговите компании и ги отуѓи дури и републиканските политичари.
Патот кон политичкиот заборав
Во првите месеци од вториот мандат на Трамп, Елон Маск – најбогатиот човек во светот, најголемиот републикански донатор и основач на Одделот за владина ефикасност (DOGE) – беше секојдневно присутен во медиумите. Тој беше во Овалната соба, на владини состаноци, во претседателскиот авион, отпушти илјадници државни службеници, имаше пристап до владини бази на податоци и се обиде да ја „демонтира“ УСАИД, меѓународната агенција за помош.
И потоа почна да исчезнува од политичката сцена.
Според „Политико“, Трамп и републиканците во голема мера престанаа да го споменуваат. Во февруари и март, Трамп го споменуваше четири пати неделно на социјалната мрежа Truth Social, додека од почетокот на април не го споменал ниту еднаш. Во меил кампањите за собирање донации, името на Маск се појавуваше редовно во февруари – и само еднаш во март.
Официјалните сметки на Белата куќа и советниците на Трамп објавуваат фотографии и изјави со него сè помалку и помалку.
Повлекување од политиката и враќање во бизнисот
Според „Вашингтон пост“, Маск го промени и своето однесување на социјалните мрежи. Во февруари, повеќе од 50 проценти од неговите објави на мрежата X беа посветени на DOGE, владата и политиката, 13 проценти беа за Трамп, а само 7 проценти за неговите компании. Сега ситуацијата е обратна: повеќе од половина од неговите објави се занимаваат со технологија и бизнис, политиката падна под 20 проценти, а Трамп се споменува само во 3 проценти од објавите.
Маск објави дека значително ќе ги намали политичките донации. Минатата година, според CNN, тој потрошил повеќе од 290 милиони долари за поддршка на Трамп и републиканците, станувајќи нивен најголем донатор.
Нереални ветувања и разочарувачки DOGE
Маск доби статус на специјален државен советник, со законски ограничено работно време – максимум 130 дена годишно. Сепак, тој се повлече пред крајниот рок.
Во март, Трамп објави дека Маск ќе го намали своето присуство во Вашингтон и ќе се фокусира на бизнисот. Во април, Маск потврди дека планира да доаѓа во главниот град само двапати месечно.
Професорот Џефри Соненфелд од Јеил изјави за Washington Post дека „првите 100 дена на Маск беа скапи – за неговиот бизнис и неговиот углед“.
Маск вети дека DOGE ќе ја реформира владата и ќе го намали буџетот од 7 трилиони долари на 5 трилиони долари. Според официјалните податоци, DOGE заштедил 170 милијарди, но BBC наведува дека податоците се сомнителни и делумно неточни.
Отпуштањата на државните службеници можат да предизвикаат масовни тужби, пониски даноци и прекини во исплатата на студентските кредити и социјалните програми.
„Елон Маск е готов“
Маск не успеа да изгради политички сојузи – ги иритираше членовите на кабинетот, ги наруши односите со сојузниците и ја изгуби јавната поддршка.
Неговата популарност драстично опадна, особено меѓу демократите и независните гласачи. Републиканскиот стратег Мајк Марфи рече: „Нема лик поомразен од поранешен миленик на левицата. Луѓето се чувствуваат предадени“.
Протестите против Маск дури доведоа до вандализам на салони и автомобили на Тесла.
Губењето на влијанието најдобро се гледа во април, на изборите за Врховниот суд во Висконсин. Маск донираше повеќе од 20 милиони долари на републиканскиот кандидат и изгуби. Аналитичарите го гледаат тоа како референдум против Маск.
Еден функционер на Републиканската партија изјави за Политико: „Маск е готов. Луѓето го мразат. Се однесува како дете. Не му оди добро. Луѓето се огорчени“.
Падот на Тесла и крајот на илузијата за недопирливост
Личниот углед на Маск директно влијае на Тесла Моторс, компанијата со која тој е најмногу поврзан.
Во првите три месеци од 2025 година, Тесла забележа пад на профитот од 71 процент. Производството е реструктуирано, но извештаите сугерираат дека падот на продажбата и угледот е поврзан со политичката вмешаност на Маск.
Дури има и извештај на Волстрит Журнал дека одборот бара нов извршен директор. Маск и компанијата го негираат ова.
Иако Маск тврди дека „повеќето луѓе не се грижат за политиката кога купуваат производ“, реалноста покажува спротивно.
Дали Елон Маск навистина може да исчезне?
Маск се пензионираше од политиката, но неговите обиди да биде фигура во центарот на моќта оставија длабока трага – и на неговиот имиџ и на неговиот бизнис. Иако веројатно нема физички да „исчезне“, неговото влијание врз американската политика и неговиот статус на недопирлив иноватор, претрпеа сериозен удар. Во свет каде што угледот е валута, Маск моментално е во минус.
