Со постојаниот раст на цените во продавниците, инфлацијата стана збор кој сè почесто се слуша во секојдневните разговори.
Жителите низ целата држава ја чувствуваат тежината на поскапувањата – од основни прехранбени производи до сметки за струја, гориво и услуги.
Во вакви услови, едно прашање се наметнува само по себе: како да се заштитат сопствените пари и да се зачува животниот стандард?
Ако пред неколку години просечното семејство можеше да живее релативно комфорно со 30.000 денари месечно, денес таа сума едвај ги покрива основните трошоци.
„Секој месец се враќаме со помалку ќеси од маркет, а сметката ни е поголема. Одев по навика со 2.000 денари, сега тие пари не ми се ни за половина количка“, вели Ленче Стојановска, мајка на две деца од населбата Тафталиџе.
Финансиските советници препорачуваат неколку конкретни чекори кои можат да помогнат на граѓаните да се справат со инфлацијата:
1.Преструктурирање на буџетот: Првиот чекор е ревизија на месечниот буџет – идентификување на трошоци што можат да се елиминираат или намалат. Многу семејства одлучуваат да готват дома, да користат јавен превоз или да одложат поголеми купувања.
2.Инвестирање во стабилни вредности: Во услови на инфлација, парите „стојат“ само ако се вложуваат. Сè повеќе луѓе вложуваат во злато, недвижности или во странски валути со стабилна вредност.
Александар Дојчинов, експерт за економски развој, вели:
„Наместо да ги чувате парите под перница, подобро е да ги вложите во нешто што ја задржува вредноста. Може да е мал стан, па дури и некој бизнис со низок ризик“.
3.Едукација и самостоен извор на приход: Во време на економска нестабилност, оние што имаат дополнителен приход се најбезбедни.
Многу граѓани започнаа со хонорарни работи, продажба преку интернет, или учество во обуки за нови вештини.
„Почнав да шијам детски облеки и да ги продавам преку Инстаграм. Малку по малку, тоа ми стана значаен извор на приход“, раскажува Наташа Милевска од Штип.
4.Купување на големо и акциски цени: Некои граѓани се организираат за заедничко купување во големи количества за да добијат пониски цени.
„Се здруживме четири семејства и купуваме брашно, масло и ориз во вреќи. Ни испаѓа многу поевтино“, објаснува Петар Наумов од Битола.
Секако, инфлацијата не може да се надмине само со лични стратегии – потребни се и институционални решенија, стабилна монетарна политика и економски раст. Но сè додека тоа се случи, граѓаните се принудени сами да се прилагодат, да бидат повнимателни и покреативни со своите пари.
Се чини дека во новото време, финансиската писменост стана неопходна животна вештина – дури и поважна од математиката што ја учиме во школо. Зашто, како што вели старата поговорка, „денарот не се чува со сила, туку со ум“.
Дали вие ги чувате вашите пари мудро?
Б.З.М.
