Доларот паѓа, а ефектот врз другите валути донесе комбинација од олеснување и загриженост кај централните банки ширум светот, резимира „CNBC“.
Неизвесноста околу политиката на САД ги натера инвеститорите да бегаат и од доларот и од државните хартии од вредност во последните недели. Индексот на доларот ослабе за над 8% од почетокот на годината, а пазарните набљудувачи предвидуваат понатамошни падови.
Според најновото истражување на „Global Fund Manager на Bank of America“, 61% од учесниците очекуваат доларот да падне во вредност во текот на следните 12 месеци – најпесимистичкиот изглед од водечките инвеститори во речиси 20 години.
Излезот од американските средства може да биде одраз на поширока криза на доверба, што би можело да има потенцијални несакани ефекти како што се повисока увезена инфлација (инфлација што се јавува како што се зголемуваат трошоците за увоз на стоки и услуги, како што доларот слабее.
Во исто време, слабеењето на доларот предизвикува апресијација на другите валути, особено безбедните засолништа како што се јапонскиот јен, швајцарскиот франк и еврото. Од почетокот на годината, јапонскиот јен се зголеми за речиси 10% во однос на американскиот долар, додека швајцарскиот франк и еврото се зголемија за околу 9%, според податоците на „LSEG“.
Освен безбедните засолништа, другите валути што пораснаа во однос на доларот оваа година се мексиканскиот песос, кој порасна за повеќе од 6% во однос на доларот, и канадскиот долар, кој порасна за речиси 4%. Полската злота ја зголеми својата вредност за повеќе од 9%, а руската рубља за над 36% во однос на американската валута.
Некои валути од т.н. пазари во развој девалвираа и покрај слабоста на американската валута.
Виетнамскиот донг и индонезиската рупија ослабеа на рекордно ниско ниво во однос на американскиот долар претходно овој месец. Турската лира, исто така, достигна историски минимум минатата недела. Кинескиот јуан достигна рекордно ниско ниво во однос на доларот пред речиси две недели, но оттогаш зајакна.
Дали има простор за намалување на каматните стапки?
Со неколку исклучоци, како што е Швајцарската централна банка, слабеењето на американскиот долар е олеснување за владите и централните банки ширум светот, изјавија аналитичарите за „CNBC“.
„Повеќето централни банки би биле среќни да видат пад на американскиот долар од 10-20%“, вели Адам Батон, главен валутен аналитичар во „ForexLive“.
Тој додава дека силата на доларот е постојан проблем со години и претставува тешкотија за земјите со валута врзана за доларот.
Бидејќи многу земји од пазарите во развој имаат голем долг деноминиран во долари, послабиот долар го намалува реалниот долг. Понатаму, поевтиниот долар и поскапата локална валута го прават увозот релативно поевтин, намалувајќи ја инфлацијата и со тоа дозволувајќи им на централните банки да ги намалат каматните стапки за да го стимулираат растот.
Неодамнешната распродажба на американскиот долар им нуди повеќе простор на централните банки да „земат здив“ и да ги намалат каматните стапки, додаде Батон.
Иако посилната локална валута може да помогне во ублажувањето на инфлацијата преку поевтин увоз, таа ја комплицира извозната конкурентност, особено со обновените американски царини, при што Азија е во опасност да стане најголем светски производител на стоки, забележува Томас Рупф, потпретседател на „VP Bank“ за Сингапур и главен инвестициски директор за Азија.
„Девалвацијата на валутата веројатно ќе се разгледува поактивно на пазарите во развој, особено во Азија“, вели Ник Рис, раководител на макро истражувањата во „Monex Europe“.
Сепак, овие пазари во развој и азиските централни банки ќе треба да бидат многу внимателни за да избегнат одлив на капитал и други ризици.
„Пазарите во развој се соочуваат со ризици од висока инфлација, долг и одлив на капитал, што ја прави девалвацијата опасна“, истакнува Ваел Макарем, раководител на стратегијата за финансиски пазари во „Exness“.
„Понатаму, девалвацијата би можела да се смета од страна на американската администрација како трговска мерка што би можела да привлече одмазда“, додава тој.
Економиите во развој можеби ќе бидат неподготвени да ги намалат каматните стапки, бидејќи тоа би можело да влијае на долгот на локалните домаќинства и бизниси кои позајмиле во американски долари, вели главниот економист на „Fitch Ratings“, Алекс Мускатели.
„Послабата национална валута би можела да доведе и до одлив на капитал како одговор на пониските каматни диференцијали (разликата помеѓу каматните стапки на две валути или финансиски инструменти, забелешка на уредникот) со САД“, додава тој.
Мускатели, на пример, не очекува централната банка на Индонезија премногу да ги намали каматните стапки со оглед на неодамнешната нестабилност на валутата, но предвидува дека Јужна Кореја и Индија може да имаат повеќе простор за намалување на каматните стапки.
Европската централна банка (ЕЦБ) ја искористи можноста што ја даде забавувањето на инфлацијата за да ги намали каматните стапки за уште 25 базични поени на својот состанок во април. Минатата недела, ЕЦБ изјави дека „повеќето мерки за основната инфлација сугерираат дека инфлацијата ќе се стабилизира на одржлива основа околу среднорочната цел од 2% на Управниот совет“.
Друг пример е Швајцарската централна банка, која се бори со силен франк поголемиот дел од изминатите 15 години, забележува Батон. Извозот на стоки и услуги сочинува над 75% од бруто-домашниот производ (БДП) на Швајцарија, а силниот франк ги прави швајцарските стоки поскапи во странство.
„Ако капиталот продолжи да тече, тие можеби ќе мора да преземат драстични мерки за девалвација“, вели тој.
Инвеститорите се обложуваат на франкот во време на неизвесност, како што е во последните недели, зголемувајќи ја неговата вредност.
Централните банки засега не сакаат да девалвираат
Девалвацијата на валутата ризикува да стимулира зголемување на цените, а властите ќе бидат внимателни во врска со нивото на инфлација.
„Ризикот од забрзана инфлација што произлегува од девалвацијата на валутата, како и од царините – како што земјите реагираат на американските давачки – веројатно нема да ги направи централните банки особено подготвени да го следат патот на доброволна девалвација“, рече Брендан Мекена, меѓународен економист и валутен стратег во „Wells Fargo“.
И додека повеќето странски централни банки теоретски имаат капацитет да ја ослабат сопствената валута, веројатноста за ова е сè уште мала во сегашните услови, додава стратегот.
Дали една земја може да ја девалвира својата валута зависи од неколку фактори: големината на нејзините девизни резерви, нејзината изложеност на надворешен долг, нејзиниот трговски биланс и нејзината чувствителност на увезена инфлација.
„Земјите ориентирани кон извоз со доволно резерви и помало потпирање на надворешен долг ќе имаат повеќе простор за девалвација – но дури и тие веројатно ќе продолжат претпазливо“, забележува Мекина.
Пошироката насока на трговските преговори ќе биде клучна за тоа како земјите ќе изберат да дејствуваат. Освен Кина, неколку земји покажаа подготвеност да се вклучат во трговски разговори, и ако тие разговори резултираат со пониски тарифи, тогаш централните банки ќе имаат помала веројатност да се обидат да ги девалвираат своите валути, додаде тој.
„Во сегашната геополитичка клима, девалвацијата би можела да предизвика и негативни реакции и ризик од обвинувања за манипулација со валути“, рече Рупф од „VP Bank“.
Иако сè уште постои можност трговските тензии да доведат до попротекционистички исходи, што би предизвикало другите централни банки да ги девалвираат своите валути.
„Но, засега, се чини дека претпочитаат да се избегне валутна војна, што само би додало поголема нестабилност во локалната и глобалната економија“, додаде Мекина.
