Иако живееме во време на технолошка револуција, кога вештачката интелигенција, автоматизацијата и дигиталните платформи менуваат сè – од банкарството до новинарството – постојат професии кои на прв поглед изгледаат како да исчезнуваат, но во реалноста сè уште носат солидна заработка.
Некои од нив се толку ретки денес, што токму нивната реткост им ја зголемува вредноста.
На пример, рачното книговодство. Во ера на софтвери како QuickBooks и автоматизирани даночни системи, би се очекувало дека нема веќе кој да седи со пенкало и калкулатор. Но, некаде во внатрешноста на Македонија, сè уште има луѓе кои бараат доверливи книговодители „од стара школа“.
Една од нив е Весна од Берово, која вели:
„Работам од 1992 година. Ми велат: ‘Весна, не ни треба компјутер, ни треба некој што ќе ни каже дали сме во минус или плус’. И знаеш што? Наплаќам по 4.000 денари месечно по клиент, а имам преку 30 фирми. Не се жалам“.
Слична е ситуацијата со часовничарите. Електронските часовници, смартвочите и телефоните го маргинализираа занаетот, но токму тоа ја подигна побарувачката за стручњаци кои знаат да средат механички „Rolex“ или наследен џебен часовник од дедо.
Драган од Куманово е еден од ретките мајстори што не бараат нови клиенти – туку клиентите го бараат него.
„Секој втор клиент ми носи часовник вреден повеќе од 500 евра. Работам полека, не брзам. За едно сервисирање наплатувам минимум 3.000 денари, и никој не преговара – кажува Драган, додека со лупа втисната во окото врти микровијци на швајцарски механизам.
Друго неочекувано „изумрено“ занимање со добар приход се фото-лабораториите. Денес сите имаат мобилен телефон со камера, но токму носталгијата за аналогната фотографија си го прави своето.
Старите занаетчии кои знаат да развијат филм и да направат фотографија на рачна машина денес работат на свадби, уметнички проекти и изложби. Цените не се ниски.
– Еден рол филм со развивање и 36 фотографии – 1.000 денари. Ако се рачно доработени, уште толку. Имам викенд-клиенти од Скопје што ми носат филмови секоја сабота – раскажува Мирјана од Битола, сопственичка на мала фото-работилница.
Покрај овие, постојат и други: гравери, релајф уметници, реставратори на книги… Звучат како ликови од стар филм, но токму затоа се посебни. Технологијата не ги укина, туку ги направи елитни.
Додека сите трчаат по нови трендови, некои професии остануваат во сенка – и таму, во тишина, создаваат стабилен приход.
Б.З.М.
