Европската комисија следната недела ќе воведе контрамерки како одговор на американските царини за увоз на алуминиум и челик, додека одговорот на воведувањето царини за автомобили и реципрочни тарифи од 20 отсто за широк спектар на производи ќе следи по анализа и консултации со земјите-членки.
Од 12 март, одлуката наметна тарифи од 25 отсто за увоз на алуминиум и челик во Соединетите држави од целиот свет, а стапи на сила од 3 април, тарифи од 25 отсто за сите автомобили и делови за автомобили што не се произведени во САД.
На 2 април американскиот претседател Доналд Трамп му објави трговска војна на целиот свет и најави реципрочни царини, минимум 10 отсто за сите, а уште повисоки царини за околу 60 земји, кои ќе стапат на сила од среда, на 9 април. Тој воведе царини од 20 отсто за Европската унија и 34 отсто за Кина.
Останува нејасно дали најавените тарифи ќе останат трајни или се дел од тактика за постигнување отстапки. Трамп рече дека царините ќе му дадат „голема преговарачка моќ“.
До средината на минатата недела, Комисијата ги консултираше земјите-членки за контрамерки на американските царини за челик и алуминиум, а одлуката се очекува да биде донесена во среда и да стапи на сила на 15 април.
Одлуката се носи по предлог на Комисијата во рамките на комитолошката процедура, што во пракса значи дека Комисијата може да донесе одлука доколку на неа не се спротивстави квалификувано мнозинство (55 отсто од земјите-членки кои претставуваат најмалку 65 отсто од вкупното население на ЕУ). Во случај да нема квалификувано мнозинство ниту за ниту против предлогот, Комисијата може да одлучува самостојно.
Комисијата објави пропорционален одговор во вредност до 26 милијарди евра, што одговара на економската скала на американските царини.
Во однос на контрамерките на американските царини за автомобили и автоделови, како и за реципрочните царини од 20 проценти, Комисијата посочува дека нема да избрзува и сака се темелно да анализира.
Комисијата го заснова својот пристап на три елементи: преговори, контрамерки и трговска диверзификација. Тој сака преку преговори да се обиде да најде решение за неоправданите и штетни царини, додека силата на неговиот внатрешен пазар ја гледа како голема предност. Ако преговорите не успеат, ќе следат контрамерки.
„По одлуката на американската администрација да воведе сеопфатни царини за стоки од Европската унија, ЕУ ќе одговори мирно, внимателно и постепено и пред се на унифициран начин, додека ние го калибрираме нашиот одговор. Нема да реагираме набрзина, сакаме да им дадеме на преговорите секоја шанса да постигнат фер договор, во корист на двете страни“, рече комесарот за трговија Марош. Шефчовиќ.
Комисијата не сака да шпекулира со конкретни мерки и нагласува дека „се е на маса“.
„Сите опции се во игра и не сакаме да шпекулираме што точно ќе правиме“, изјави висок претставник на Комисијата за новинарите кој сакаше да остане анонимен. Во исто време, ќе се внимава можните контрамерки да бидат што е можно поболни за САД, а во исто време да предизвикаат што е можно помала штета на Европа – затоа, ќе се воведат царини за американските производи за кои постои алтернатива.
„Нема да воведеме царини за производи што не ги произведуваме, додека Американците воведоа царини, на пример, за кафе или банани, кои тие воопшто не ги произведуваат“, изјави неименуван претставник на Комисијата. Тој додаде дека Европејците имаат алтернативи, на пример за мотоцикли Harley Davidson, фармерките Levi’s или соја.
Според првите проценки на Комисијата, реципрочните царини од 20 отсто се однесуваат на околу 290 милијарди евра европски извоз во САД, што на Американците би им донело приход од 58 милијарди евра.
На автомобили и автоделови што ЕУ ги извезува во вредност од околу 66 милијарди евра, приходот од царина од 25 отсто би изнесувал 16,5 милијарди евра, додека на извозот на алуминиум и челик во вредност од 26 милијарди евра, царинскиот приход би изнесувал 6,5 милијарди евра.
Севкупно, дополнителните американски царини се однесуваат на стоки во вредност од околу 380 милијарди евра, што е околу 70 отсто од целиот извоз на ЕУ во САД. Со ова САД би оствариле царински приход од 81 милијарда евра годишно, наместо досегашните 7 милијарди. Но, сумата од околу 80 милијарди би можела да се достигне само доколку се задржи истиот обем на трговска размена, што е малку веројатно бидејќи со царинските бариери се намалува обемот на трговската размена.
Комисијата има ексклузивна јурисдикција над надворешната трговија и земјите-членки не можат директно да преговараат со администрацијата на Трамп. Во исто време, мора да се внимава рамномерно да се распредели товарот на контрамерките, бидејќи не сите членки се подеднакво зависни од трговијата со САД. Најизложени се Ирска, Германија и Италија.
Затоа, во потрагата по одговор на прашањето какви мерки да се преземат и кои производи да се оптоварат со царини, единството на ЕУ ќе биде ставено на тест, бидејќи некои членки ќе бараат да се отстрани одреден американски производ од списокот за да се избегне американска одмазда за нивните извозни адути.
Постојат шпекулации, на пример, дека Франција се обидува да го отстрани американскиот бурбон од списокот на производи предвидени за царини, бидејќи Трамп се закани со царини од 200 отсто за француските вина.
Од Комисијата се свесни дека мора да бидат на цврста позиција во преговорите со САД и потенцираат дека се е на маса и дека не се исклучени никакви контрамерки. Ова може да значи и оданочување на дигиталните услуги на американските технолошки компании како што се Apple, Amazon, Meta или финансиските услуги (PayPal).
Комисијата има и моќен инструмент што некои го нарекуваат „нуклеарна опција“. Тоа е инструмент против принуда, кој и овозможува на ЕУ да воведе контрамерки против земјите кои користат економска принуда и трговија за да влијаат врз одлуките на Унијата. Инструментот против принуда (ACI) предвидува широк опсег на можни контрамерки доколку земјата не се откаже од принудата.
Тие вклучуваат воведување тарифи, ограничувања на трговијата со услуги и трговски аспекти на правата на интелектуална сопственост, како и ограничувања за пристап до странски директни инвестиции и јавни набавки. Инструментот никогаш не бил користен до сега, а првично бил наменет како пречка против кинескиот притисок.
