Астрономите идентификуваа стотици скриени супермасивни црни дупки гледајќи низ облаците од прашина и гас во инфрацрвена светлина, а можно е да има уште милијарди.
Овие наоди би можеле да им помогнат на астрономите да ги унапредат своите теории за тоа како еволуираат галаксиите, велат истражувачите, како што објави Live Science.
Црните дупки кои беа прикриени со облаци од прашина сè уште емитуваат инфрацрвена светлина, овозможувајќи им на астрономите да ги забележат за прв пат.
Ловот по црни дупки е напорна работа. Тие се најтемните објекти во универзумот, бидејќи ниту светлината не може да избега од нивната гравитациска сила. Научниците понекогаш можат да ги „видат“ црните дупки кога ја голтаат материјата околу нив, околниот материјал е толку забрзан што почнува да свети.
Сепак, не сите црни дупки се опкружени со прозрачен видлив прстен, па нивното наоѓање бара малку повеќе креативност.
Астрономите веруваат дека постојат милијарди, можеби дури и трилиони, супермасивни црни дупки во универзумот, секоја со маса најмалку 100.000 пати поголема од онаа на нашето Сонце.
Black holes that have been obscured by clouds of dust still emit infrared light, enabling astronomers to spot them for the very first time. https://t.co/3zWigK8hgC
— Live Science (@LiveScience) January 19, 2025
Веројатно една чека во центарот на секоја голема галаксија. Но, за научниците е невозможно да ја избројат секоја супермасивна црна дупка. Наместо тоа, тие треба да спроведат истражувања на блиските галаксии за да го проценат бројот на овие црни дупки кои демнат во нашиот дел од космосот.
Проблем со пронаоѓање
Има само еден проблем: додека некои црни дупки се сосема очигледни благодарение на светлината од материјата што ги опкружува, други остануваат под радарот.
Ова може да биде затоа што тие се заматени од облак од гас и прашина што сè уште не се забрзал доволно за да стане блескаво или затоа што ги гледаме од погрешен агол.
Една нова студија објавена на 30 декември 2024 година во „Astrophysical Journal“ проценува дека околу 35 проценти од супермасивните црни дупки остануваат скриени на овој начин.
Ова е драматично зголемување од претходната проценка од 15 проценти, иако авторите на студијата веруваат дека вистинската бројка може да биде поблиску до 50 проценти.
Поглед низ облаците
Сепак, астрономите смислуваат начини да ги лоцираат. Облаците околу скриените црни дупки сè уште емитуваат светлина – токму во инфрацрвениот дел од спектарот, наместо видлива светлина.
Во новата студија, истражувачите користеле податоци од два инструменти за да ја детектираат оваа инфрацрвена светлина. Првиот беше инфрацрвениот астрономски сателит на НАСА (IRAS), кој работеше само 10 месеци во 1983 година и беше првиот вселенски телескоп што гледаше во инфрацрвениот опсег.
Вториот беше Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR), вселенски телескоп управуван од лабораторијата за млазен погон на НАСА во Пасадена, кој може да детектира високоенергетски рендгенски зраци емитувани од прегреан материјал кој се врти околу црните дупки.
Користење на податоци за откривање црни дупки
Користејќи архивски податоци од IRAS, истражувачите идентификуваа стотици веројатни скриени црни дупки. Тие потоа користеа телескопи со видлива светлина на Земјата и NuSTAR за да исклучат некои кандидати и да потврдат други.
Некои се покажаа како галаксии во процесот на формирање на голем број ѕвезди, но многу беа скриени црни дупки.
„Зачуден сум колку IRAS и NuSTAR беа корисни за овој проект, особено ако се земе предвид дека IRAS беше оперативен пред повеќе од 40 години“, рече Питер Борман, коавтор на студијата и астрофизичар во Калтек.
Важноста на технологијата за разбирање на универзумот
Оваа техника може да им помогне на астрономите да утврдат колку се чести супермасивните црни дупки во универзумот и каква улога играат тие во формирањето на галаксиите.
На пример, овие огромни пукнатини во простор-времето можат да помогнат да се ограничи големината на галаксијата со тоа што ќе ја повлечат кон нејзиниот гравитациски центар или ќе проголтаат огромни количества прашина што формира ѕвезди. Оваа техника дури може да им помогне на научниците да научат повеќе за срцето на нашата галаксија, Млечниот пат.
„Ако немавме супермасивна црна дупка во нашата галаксија Млечен Пат, можеби ќе има уште многу ѕвезди на небото“, рече Посак Ганди, коавтор на студијата и професор по астрофизика на Универзитетот во Саутемптон во Обединетото Кралство.
