Не само стоката може да наиде на пречки. Глобалната миграција сè повеќе ќе наидува на буквални ѕидови. Лидерите ширум светот чувствуваат потреба да покажат дека ги контролираат своите граници со тоа што ќе станат построги кон имигрантите. Ова ќе го направи светот помалку отворен и динамичен.
На што може светот да очекува и да се плаши следната година кога е економијата во прашање? Има бројни предизвици, а повеќето се однесуваат на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп, пишува Дојче веле.
Непредвидливоста веројатно ќе биде движечка сила за 2025 година и понатаму. И речиси сè ќе биде во рацете на еден човек: Доналд Трамп, новоизбраниот претседател на најголемата светска економија.
Неговиот политички пристап формулиран како Америка на прво место ќе има влијание многу подалеку од границите на САД. Каприците на Трамп ќе го преобличат глобалниот поредок каков што го знаеме.
Просперитетот, глобализацијата и далечните војни во голема мера ќе се решаваат во Вашингтон. Не е ништо ново. Она што е ново е неизвесноста околу сето тоа и нивото на хаос што може да ги придружува таквите одлуки.
Трамп ја доведе во прашање меѓународната соработка, ги омаловажи сојузниците и НАТО. Новите трговски договори и САД свртени навнатре би можеле да имаат несакани последици. Недостигот на јасно американско лидерство ќе им остави можности на земјите како Кина, Индија и Русија да ги пополнат воените, политичките и економските празнини, пишува Дојче веле.
Бизнисите сакаат да планираат однапред, поради што заканата од тарифите е толку вознемирувачка. Трамп ја пофали идејата како начин за казнување на земјите за трговскиот дефицит. „Зборот обичаи е најубавиот збор во речникот“, рече тој во октомври.
За време на изборната кампања во 2024 година, Трамп се закани со царини од 10-20% за сите стоки што влегуваат во САД и до 60% за кинеските производи, најавувајќи дека ќе ги воведе уште на неговиот прв ден на функцијата.
Неодамна го промени тоа со објавување на царина од 25% за сите стоки од Мексико и Канада. Кинеските стоки сега треба да бидат погодени само со царини од 10%. Мексико вети контратарифи. Кина би можела да го стори истото. Канадскиот премиер го посети Трамп на Флорида за да се обиде да ја избегне целата работа.
За бизнисите со глобален синџир на снабдување, ескалацијата на тарифите би била лоша вест. Тие царини ќе им наштетат на американските соседи и веројатно ќе го раскинат Договорот САД-Мексико-Канада (USMCA). Станува збор за Договорот за слободна трговија склучен за време на првиот мандат на Трамп.
Во моментов, околу 80% од мексиканскиот и повеќе од 75% од канадскиот извоз оди во САД. Повеќе од половина од американскиот увоз на овошје и зеленчук доаѓа од Мексико. САД увезуваат градежни материјали и милиони барели сурова нафта дневно од Канада.
На крајот, американските купувачи ќе бидат погодени со повисоки цени и може да наидат на празни полици. Некои тврдат дека Трамп ја користи заканата од царини како средство за уцена во преговорите, но таквиот блеф може да доведе до одмазда и брзо да ескалира во глобална трговска војна.
Не само стоката може да наиде на пречки. Глобалната миграција сè повеќе ќе наидува на буквални ѕидови. Лидерите ширум светот чувствуваат потреба да покажат дека ги контролираат своите граници со тоа што ќе станат построги кон имигрантите. Ова ќе го направи светот помалку отворен и динамичен.
За време на изборната кампања во САД, републиканците ветија дека ќе ја „спроведат најголемата операција за депортација во американската историја“ во нивната платформа во 2024 година. Тоа е идеја за која Трамп цврсто се држи.
Покрај депортациите и построгите мерки долж границата со Мексико, Трамп во интервју на почетокот на декември вети дека ќе го прекине автоматското државјанство за секој роден во САД.
Американскиот претседател има широки овластувања кога станува збор за илегалната имиграција, но повеќето од неговите предлози ќе завршат на суд. Исто така, има моќ да ја спречи легалната имиграција со ограничување на бројот на бегалци или со отежнување на добивањето визи или зелени карти.
Одбивањето на имигрантите или нивното испраќање дома би имало негативен ефект врз пазарот на трудот во земјата. Посевите би можеле да се остават да гнијат, а претприемачите би можеле да ги преселат своите растенија во други земји.
Понепропустлива мексиканска граница ќе влијае на луѓето од Латинска Америка, особено на земјите како Куба, Хаити и Венецуела.
САД не се сами во своето противење на имиграцијата. Европската унија вети дека ќе се бори против нерегуларната миграција. Италија се обидува да ги процесира бегалските прашања со нивно пренесување во Албанија, а миграцијата ќе биде исто така голем проблем на претстојните избори во Германија.
Како што влегуваме во 2025 година, светот исто така се соочува со низа вооружени конфликти. Овие војни предизвикуваат уништување и хуманитарни катастрофи. Ним им требаат и пари кои би можеле да се потрошат на попродуктивни начини.
Трамп тврди дека ќе стави крај на руската војна во Украина во рок од 24 часа. Тоа би можело да ја негира американската помош што ја одржуваше земјата во живот три години откако беше нападната. Бидејќи Америка е најголемиот помошник на Украина, може да го притисне Киев да седне на преговарачка маса.
Војната на Израел против Хамас, која се води во Газа и неодамна во Либан, може да продолжи и во иднина. Во Азија, Кина сè уште има право на Тајван, кој стравува од можна инвазија.
Со децении, американското раководство помогна да се балансираат глобалните односи. Но, Трамп го доведе во прашање и тоа. Ако Америка не помогне во одбраната на сојузниците, тогаш децениската политика ќе исчезне. Ваквиот нов светски поредок би можел да ги поттикне Иран или Северна Кореја да ги тестираат границите на сопствените воени акции, пишува ДВ.
Воведувањето на OpenAI ChatGPT кон крајот на ноември 2022 година беше почеток на пошироката употреба на вештачката интелигенција (AI). За неколку недели привлече 100 милиони корисници.
Сепак, вештачката интелигенција бавно ги менува животите на обичните работници и бизниси. Но, користењето на технологијата за истражување на дрога или помош во воената одбрана е голем предизвик. Бизнисите треба да развијат стратегија како и кога да користат вештачка интелигенција и да ги охрабрат вработените да ја користат.
За да останат во чекор, компаниите кои стојат зад бумот на вештачката интелигенција инвестираат многу во големи центри за податоци. За да можат овие центри да работат и да се ладат потребни се огромни количини електрична енергија. Мајкрософт стои зад плановите за рестартирање на нуклеарна централа во Пенсилванија, а Гугл смета на мали нуклеарни реактори за напојување на нејзините центри за податоци.
Дали 2025 година ќе биде година кога вештачката интелигенција конечно ќе ја промени играта што ја ветуваат нејзините поборници? Инвеститорите, креаторите и корисниците ќе мора да почекаат и да видат дали сета таа струја ќе се исплати, или само да го прашаат ChatGPT.
