Со брзиот технолошки напредок и со појавата на нови автоматизирани системи, неизбежно се поставува прашањето – како автоматизацијата ќе влијае врз пазарот на труд во Македонија?
Иако технологијата носи значителни придобивки во продуктивноста и ефикасноста, истовремено отвора и предизвици кои директно влијаат врз безбедноста на работните места.
Предизвиците на автоматизацијата
Автоматизацијата претставува примена на технологија која ја намалува потребата за човечки труд во извршувањето на задачи, а таа во последните години зема значителен замав.
Во светски рамки, автоматизацијата е најзабележителна во индустрии како производство, транспорт и услуги.
Според податоците на Светската банка, автоматизацијата предизвика промени во структурата на многу индустрии, што резултира со загуба на работни места кои претходно ги извршуваа луѓето.
Македонија, како земја во развој, не е исклучок од овој тренд, иако темпото на автоматизација е побавно во споредба со поразвиените земји.
Како ќе влијае автоматизацијата врз пазарот на труд?
Експертите истакнуваат дека Македонија сè уште е во раните фази на автоматизација, но дека следните години можат да донесат значајни промени.
Примерите од текстилната и преработувачката индустрија покажуваат дека со воведувањето на автоматизирани машини и роботи, се намалува потребата за работници кои ги извршуваат едноставните и повторливи задачи.
Во исто време, потребата за висококвалификувани работници, кои знаат да управуваат и да ги одржуваат овие технологии, постојано расте.
Порастот на автоматизацијата значи и потреба за прилагодување на работната сила, односно преквалификација и едукација за новите технологии.
Ова е посебно важно за младите работници и за студентите кои се подготвуваат за пазарот на труд.
Без соодветна преквалификација, ризикот за зголемување на невработеноста е значителен, што може да предизвика и пошироки економски и социјални последици во државата.
Придобивките од автоматизацијата
И покрај стравовите, автоматизацијата носи и значајни придобивки. Технологијата овозможува зголемување на продуктивноста и квалитетот на производите, што пак може да го зајакне економскиот раст.
Компаниите кои инвестираат во автоматизација можат да бидат поконкурентни на глобалниот пазар, со што се зголемуваат можностите за извоз и раст на економијата.
Државите кои успешно ја интегрираат технологијата во своите индустрии, вообичаено имаат поразвиени економии и подобар стандард за своите граѓани.
Што носи иднината?
Со оглед на динамиката на технолошкиот развој, државните институции и компаниите во Македонија се соочуваат со потребата за креирање стратегии и политики кои ќе овозможат одржлив развој.
За да се избегнат несаканите последици од автоматизацијата, неопходно е да се вложува во образование и обуки, преку кои ќе се зголеми капацитетот на работната сила за прилагодување на новите услови.
Исто така, потребна е соработка меѓу државата и приватниот сектор за да се обезбедат можности за преквалификација и професионален развој, со цел задржување на работната сила и создавање нови работни позиции кои технологијата ги бара.
Б.З.М.
