Емануел Макрон се соочува со болен избор: да стави сè што има за да ја запре крајната десница или да се обиде да го спаси она што останало од неговото некогаш доминантно движење пред да згасне, пишува Politico.
За 46-годишниот француски претседател неделните парламентарни избори во првиот круг беа лично понижување.
Тој го нарече предвременото гласање, по катастрофалниот пораз на екстремната десница на европските избори во јуни, со една цел на ум: да се запре лизгањето на Франција до крај.
Тој го постигна спротивното. Втората по големина европска економија и нејзината единствена нуклеарна сила сега е поблиску од кога и да е за прв пат до формирање екстремно десничарска влада, откако Националното собрание (РН) на Марин Ле Пен имаше драматично водство во првата фаза од гласањето.
Ако вториот круг од гласањето на 7 јули донесе парламентарно мнозинство за Националното собрание – а прогнозите сугерираат дека е можно – Франција ќе биде во непознати води.
Барем делумно, Франција ќе биде управувана од политичари кои се прославија со симпатијата кон Владимир Путин, ветувајќи дека ќе ја распарчат Европската унија, ќе водат војна против миграцијата и ќе го напуштат НАТО.
Иако партијата на Ле Пен омекна некои од своите поостри позиции, таа и понатаму е длабоко скептична кон западните мејнстрим политички позиции.
Победата на овие избори ќе обезбеди силен поттик за нејзините шанси да го добие француското претседателство во 2027 година.
„Можеме јасно да кажеме дека детоксикацијата на Националното собрание ја достигнува својата завршна фаза“, рече Бруно Кутрес, политички аналитичар во Институтот Сајнс По.
„Три пати по ред победија на европските избори, а Марин Ле Пен двапати отиде во вториот круг од претседателските избори; ако победат на вторите најважни избори во Франција (парламентарни избори), тие ќе станат мејнстрим“, додаде тој.
Партијата на Марин Ле Пен освои 33,2 отсто од гласовите во првиот круг, што значи дека екстремната десница може да освои меѓу 230 и 280 места во парламентот, според Ипсос.
Имајќи предвид дека прагот за владеење со апсолутно мнозинство во парламентот е 289 места, екстремната десница би можела дури да биде во позиција да формира влада во рок од една недела, со претседателот на Националното собрание Џордан Бардел како премиер.
Сега прашањето е дали нешто, или некој, може да го спречи тоа.
Колку Ле Пен ќе се приближи до апсолутното мнозинство зависи од тоа како другите партии и Макрон ќе реагираат на нејзината голема победа. Дали ги оставаат своите разлики настрана и се обединуваат за да ја поразат крајната десница?
Парламентарните избори се сложен процес во два круга во кој двајцата кандидати кои ќе добијат најмногу гласови во првиот круг се пласираат во вториот круг.
Но, одѕивот беше висок на овие клучни избори, што значи дека во околу 315 изборни единици трет кандидат, честопати некој од коалицијата Ансамбл на Макрон, исто така се квалификуваше за вториот круг.
Во неделата вечерта, сојузниците на Макрон се обидуваа да сфатат што да прават.
Кандидатите за Ансамбл беа елиминирани во половина од 577 изборни единици во Франција. Центристичката парламентарна група на Макрон треба да се намали од 250 пратеници на помалку од 100 во Националното собрание.
Сега неговите центристички сојузници се соочуваат со огромен притисок да се повлечат од трката во многу области и ги советуваат своите поддржувачи да гласаат за левичарски сојуз, во кој се вклучени и екстремно левичарски радикали, во обид да ја поразат Ле Пен.
По објавувањето на првите проекции, илјадници француски граѓани се собраа на Плоштадот на Републиката во Париз за да протестираат против екстремната десница.
Сцените потсетуваа на протестите против Жан-Мари Ле Пен, таткото на Марин, кој се квалификуваше за вториот круг на претседателските избори во 2002 година како кандидат на партијата тогаш позната како Национален фронт.
Потоа партиите и гласачите се обединија против екстремната десница, оставајќи ги настрана нивните разлики за да поразат екстремен кандидат под политиката позната како кордон санитар.
Но, европската политика драматично се промени во последните две децении.
Екстремно левичарската партија „Неосвоена Франција“ и нејзиниот лидер Жан-Лук Меланшон се појавија како можеби уште поголем непријател на центристите од Ле Пен, по една година помината во борба во Националното собрание.
Самиот Макрон помина голем дел од оваа кампања критикувајќи ја политиката на левичарската алијанса Нов народен фронт, која ја вклучува крајната левица, како „гротеска“ и деструктивна за Франција.
Говорејќи неколку часа по поразот, премиерот на Макрон Габриел Атал ја подвлече поентата: тој повика „да нема глас за Националниот фронт“, но навести дека кандидатите кои припаѓаат на коалицијата на Макрон треба да се откажат само во случаи кога кандидатот на „републиканските сили“ е во подобар позиција да победи – веројатно исклучувајќи ги кандидатите од партијата на Меланшон.
Најјасен знак за пробивање на санитарниот кордон дојде од сојузникот на Макрон и поранешен премиер Едуар Филип, кој експлицитно ги повика гласачите да се спротивстават на Националното собрание и на „Неосвоена Франција“.
„Бидејќи левицата го направи Макрон свој голем противник, а Меланшон и Макрон водат огромна политичка битка со месеци, тешко е да се реанимира кордонот санитар“, рече Бруно Жанбар од центарот за гласање OpinionWay.
„Ние исто така не знаеме дали тоа ќе направи разлика кај гласачите. Жанбар додаде дека центристичките гласачи често се воздржуваат кога им се дава избор помеѓу крајната левица и крајната десница.
Кандидатите кои се квалификуваа за вториот круг имаат рок до вторник навечер да одлучат дали ќе се повлечат од трката или ќе ја продолжат борбата. Во неделата навечер, во многу изборни единици, третиот најдобро пласиран кандидат се чини дека се повлекува за да му помогне на својот противник да победи во Националното собрание.
Народното собрание соопшти дека нема да се обидат да формираат влада доколку не освојат апсолутно мнозинство во парламентот.
Ле Пен во неделата инсистираше на тоа дека Бардела ќе стане премиер само доколку Националното собрание има поддршка од парламентот.
Традиционално, францускиот претседател го номинира премиерот од најголемата парламентарна група во Националното собрание.
„Без јасно мнозинство, секогаш ќе има стари феудализми, намерна инерција и политички маневри што ќе ја уништат вистинската алтернатива што и е потребна на земјата“, рече Ле Пен за време на настанот во кампањата во источниот град Ајн-Бомонт.
За да може да постигне апсолутно мнозинство, Ле Пен треба да постигне договор со пратениците на конзервативната Републиканска партија. Но, предизборниот сојуз на Ле Пен со лидерот на Les Républiques, Ерик Чиоти, предизвика бурни реакции во партијата.
Ако изборните резултати од вториот круг се такви што ниту една политичка партија нема мнозинство, политичкиот проект на Макрон може да потрае малку подолго за да умре, заклучува Политико.
