Најголемата европска економија спроведува експеримент вреден 23 милијарди евра за да достигне јаглеродна неутралност до 2045-та година без да ја уништи својата енергетско интензивна индустриска база, пишува „Bloomberg“.
Владата на канцеларот Олаф Шолц во март објави таканаречени „договори за заштита на климата“ за да им помогне на компаниите во секторите како што се рударството на челик, цемент и производство на стакло да ги покријат дополнителните трошоци направени при користење на почисти технологии во споредба со конвенционалните процеси. Според програмата, апликантите поднесуваат предлози за износот на потребната поддршка, при што понудите нудат највисоки намалувања на јаглерод диоксид по најниски трошоци кои добиваат средства.
Политиката е слична на програмите „Contracts for Difference“ (CfD) кои владите ги користат за да помогнат во распоредувањето на обновливите извори на енергија (ОИЕ) во многу делови од светот. Сепак, опсегот на технологии на кои влијае е за разлика од ништо што е испробано во оваа скала, што го прави неговиот успех многу помалку сигурен.
„Првата аукциска рунда, која нуди договори во вредност до 4 милијарди евра, беше лансирана неодамна, а летово ќе следи уште една можност за наддавање за шема од 19 милијарди евра. Тоа е „иновативна алатка која сè уште не постои никаде на меѓународно ниво“, коментира Удо Филип, државен секретар во Министерството за економија.
Другите индустријализирани земји со слични амбиции веројатно ќе обрнат големо внимание на резултатите. Минатата недела, американската влада објави грантови од 6 милијарди долари кои производителите на метал, хартија и стакло можат да ги искористат за да ги намалат емисиите за затоплување на планетата.
Иако владите имаат искуство во поддршка на масовното користење на целосно развиени решенија за чиста енергија, како што се енергијата од ветер и сончева енергија, постои поголем ризик кога станува збор за поддршка на технологии во рана фаза, како што се зафаќање јаглерод во фабриките за цемент и рециклирање на бакар на водород.
„Владата навистина се плаши дека може да ги избере губитниците“, посочува Џени Винклер, поранешен шеф на одделот за обновлива енергија во Институтот за системи и иновативни истражувања „Fraunhofer“, која често ја советува германската влада за такви политики.
Сепак, вели таа, тие стравови треба да се смират бидејќи технологиите за намалување на емисиите во секторите како што е производството на челик се одамна тестирани.
„Малку е веројатно дека сè уште ќе има многу непушачки технологии во наредните години“, додава Винклер.
Начинот на кој функционира новиот систем за поддршка е поврзан со Европскиот систем за тргување со емисии. На пример, ако некоја компанија предложи трошоците за декарбонизација на челикот да бидат 120 евра по тон, владата ќе вети дека ќе ја плати сумата минус цената на јаглеродот според шемата, која во моментов се движи околу 60 евра по тон. Доколку во иднина цената на загадувањето достигне 140 евра за тон, тогаш компанијата мора да и плати на Владата дополнителни 20 евра по тон. Откако ќе се добие тендерот, ценовната поддршка е достапна за 15 години.
Несомнено, сѐ ќе се испегла во лет. Може да има некои аргументи против големината на нарачките на пример. Додека повеќето земји прават посебни шеми за сончев, копнен или офшор ветер – земајќи ги предвид индивидуалните производствени трошоци на секој сектор – првата индустриска аукција во Германија е технолошки неутрална. Ова може да фаворизира некои решенија со поевтини трошоци за трансформација во однос на другите.
Винклер вели дека тоа треба да се подобри со текот на времето. Трошоците за декарбонизација на индустријата во моментов не се предвидливи како обновливите извори на енергија, смета таа. Аукцијата може да и помогне на владата да ја процени вредноста на овие нови процеси и да создаде плафон за цените за технологиите во следните аукции.
Во меѓувреме, компаниите се принудени да се вклучат во сопствената игра на погодување со нивните понуди. Останува да се види како компаниите ќе се справат со проектираните трошоци за развој на водород или други чисти технологии кои се уште не достигнале размери. Ако наддаваат превисоко на аукциите, ризикуваат да изгубат, а ако понудат премногу ниско, ќе бидат фатени со договор што може финансиски да им наштети.
Дополнително, има компании чии проекти моментално се сметаат за премали за воопшто да учествуваат. Земете, на пример, „Aurubis“ со седиште во Хамбург, една од најголемите компании за рециклирање бакар во светот. Од мај планира да воведе една од првите бакарни печки во светот подготвени за водород. Планот се очекува да чини 40 милиони евра.
Сепак, неговиот проект не се квалификува за првиот круг на тендери овој месец, бидејќи емисиите што ги предлага да се намалат се помалку од минимумот од 10.000 метрички тони. Министерот за економија Роберт Хабек минатата недела им рече на претставниците на бизнисот дека владата бара да најде начини за поддршка на помали проекти со следниот круг тендери.
Пред сè, главниот фокус на владата е да ја заштити својата индустриска економија и исто така се стреми да не ги повторува грешките од минатото. Пред две децении, таа инвестираше многу во соларната индустрија, која практично исчезна од земјата. Затоа Берлин ги резервира овие тендери само за локални компании, со блокирани странски субјекти.
„Сега сме во различна деценија, каде што индустриските изгледи се многу поважни во секоја национална дебата“, рече владиниот советник Карстен Нојхоф од Германскиот институт за економски истражувања.
