Од ЕИБ соопштија дека инвестициите се наменети за проекти за одржлива и енергетска транзиција кои го поддржуваат пристапувањето на регионот на ЕУ, економските и климатските цели, како и оние од аспект на поврзување.
ЕИБ Глобал, финансискиот огранок на Европската инвестициска банка (ЕИБ) за активности надвор од Европската унија, минатата година инвестираше 1,2 милијарди евра во Западен Балкан, што е за 365 милиони евра повеќе отколку во 2022 година.
Од ЕИБ соопштија дека инвестициите се наменети за проекти за одржлива и енергетска транзиција кои го поддржуваат пристапувањето на регионите на ЕУ, економските и климатските цели, како и оние од аспект на поврзување.
Потпретседателот на ЕИБ за регионот, Киријакос Какурис, рече дека финансиските средства се потпишани за проекти во рамките на Економскиот инвестициски план и иницијативата за Глобален излез, стратешки инструмент на ЕУ за премостување на инфраструктурните празнини и подобрување на животниот стандард.
„Во тесна соработка со Европската комисија (ЕК) ни е мило што успеавме да обезбедиме грантови во износ од дури 475 милиони евра во рамките на Инвестициската рамка за Западен Балкан и иницијативата на ЕИБ за економска отпорност“, рече Какурис.
Најголем дел од средствата, 693 милиони евра, се наменети за побезбеден, одржлив сообраќај, односно железницата во Србија и Северна Македонија.
Банката на ЕУ договори дополнително финансирање за модернизацијата на урбаниот транспорт во Сараево и проектот за рехабилитација на патиштата и подобрување на безбедноста на сообраќајот во Србија. Банката издвои 275 милиони евра за поддршка на малите и средни претпријатија (МСП) во Западен Балкан, а останатите средства ќе бидат насочени кон проекти од областа на енергетиката, водоснабдувањето, здравството и образованието.
„Благодарение на соработката во рамките на Тим Европа со нашите партнери од Западен Балкан, ЕК и меѓународните финансиски институции, успеавме максимално да ги искористиме советодавните и финансиските ресурси за доброто на жителите на регионот. Го поздравуваме лансирањето на новиот план за развој на ЕК, кој ќе ги забрза клучните реформи, ќе донесе поголем економски просперитет, напредок во приближувањето кон ЕУ и зајакнување на иницијативите како што е заедничкиот регионален пазар“, рече Какурис.
Покрај финансирањето, банката обезбеди техничка советодавна поддршка за подготовка и спроведување на проектот за водоснабдување во Тирана, како и кредитна линија за климатски проекти за малите бизниси во Северна Македонија. Според програмата JASPERS финансирана од ЕУ, советодавната поддршка за регионот ќе биде тројно зголемена, со буџет од 20 милиони евра за следните шест години.
Во согласност со климатските цели на ЕИБ, 61 процент од проектите склучени за Западен Балкан минатата година директно придонесоа за климатските активности и одржливоста на животната средина. Банката започна нови проекти во областа на обновливите извори на енергија, енергетската ефикасност и одржливата енергетска инфраструктура.
На конференцијата за климатски промени COP28, ЕИБ Глобал претстави нов пристап кон праведна транзиција и издржливост со цел да се зголемат финансиските и советодавните услуги на глобално ниво, што прво ќе се применува во Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија и Србија.
„Банката им се придружи на потписниците на Декларацијата за Инвестициската платформа за фер транзиција за Северна Македонија, со цел да се мобилизираат до три милијарди евра до 2030 година со цел да се забрза воведувањето на 1,7 GW капацитет за обновлива енергија“, се наведува во соопштението.
Во соработка со комерцијалните банки и националните институции, како што е Банката за поддршка и развој на Северна Македонија, ЕИБ Глобал обезбеди 275 милиони евра поволни заеми за малите и средни претпријатија за да им помогне да го прошират своето работење и да отворат нови работни места, а истовремено да ги подобрат социјалното и климатското влијание.
Некои кредитни линии вклучуваат и климатска акција, поддржувајќи проекти за чиста енергија во приватниот сектор.
„За иновативна кредитна линија со позитивно социјално влијание лансирана во 2020 година во земјите од Западен Балкан, банката на ЕУ минатата година ја доби престижната награда Uxolo. Заемот промовира вработување на младите, родова еднаквост и социјално инклузивни практики, со финансиски стимулации за бизнисите кои ги исполнуваат долгорочните цели за вработување“, соопшти ЕИБ.
Тие додадоа дека Европскиот инвестициски фонд (ЕИФ), дел од Групацијата ЕИБ, започна со имплементација на Гарантната линија за отпорност на МСП во рамките на програмата WBEDIF, која се очекува да обезбеди околу 700 милиони евра за малите бизниси во регионот.
Групацијата ЕИБ досега има инвестирано повеќе од шест милијарди евра во приватниот сектор во Западен Балкан.
