4 мај, 2024
ПочетнаЕКОНОМИЈАВојната во Газа веројатно нема да ги преуреди гео-економските односи

Војната во Газа веројатно нема да ги преуреди гео-економските односи

Ако трговијата и економијата навистина зависат целосно од политиката овие денови, тогаш ужасните напади на Хамас и израелското немилосрдно бомбардирање на Газа сигурно ќе создадат нов глобален јаз меѓу богатите и сиромашните нации.

САД очекувано го поддржаа Израел, неговиот долгогодишен клиент, а земјите со низок и среден приход генерално застанаа на страната на Палестинците. Дали конфликтот во Газа може да биде моментот кога таканаречениот „Глобален југ“ конечно ќе се наметне како геоекономска сила?

Одговорот: веројатно не, пишува колумнистот на „Financial Times“, Алан Бити. Навидум, изолацијата на Америка би ѝ наштетила на нејзината глобална положба, како во однос на погрешно именуваниот „западен“ сојуз на богатите демократии што ги предводи, така и на пазарите во развој на кои сака да се приклучи на геоекономската група која е претпазлива за Кина, предводена од неа. Поблискиот поглед сугерира дека ова е многу претерано. Конфликтот во Израел не покажува дека „Западот“ или „Глобалниот југ“ (за жал, истокот и северот очигледно немаат своја групација, истакнува авторот) стануваат ригидни блокови. Во секој случај, надворешно-политичкото прашање без големо глобално економско влијание веројатно нема да ги промени трговските модели.

Кога Генералното собрание на ОН гласаше за резолуција на 26-ти октомври со која се повикуваше на прекин на огнот во Газа, САД беа меѓу малото малцинство кое му се придружи на Израел во спротивставувањето. Само 14 земји гласаа „против“, наспроти 45 „воздржани“ и 120 „за“. Но, ЕУ, далеку од тоа дека ропски го следеше водството на САД, беше поделена. 4 нејзини членки се спротивставија на предлогот, 15 беа „воздржани“, а останатите 8 – вклучувајќи ги и членките на НАТО Франција и Шпанија – го поддржаа. Повеќето земји во развој беа „за“, но Индија, самопрогласениот лидер на „Глобалниот југ“, се приближи до Израел во последниве години и се воздржа.

САД, исто така, го задржуваат надворешнополитичкото влијание во некои региони за кои би можело да се очекува да бидат сочувствителни на палестинската страна. Обединетите Арапски Емирати, кои потпишаа трговски договор со Израел минатата година по нормализирањето на дипломатските односи во 2020-та година, гласаа во ОН за прекин на огнот, но всушност може да се приближат до позицијата на САД, нивниот традиционален безбедносен гарант, доколку конфликтот се прошири на средниот Исток.

Во секој случај, историјата сугерира дека дури и кога САД се понагласено обвинети дека предизвикуваат масовни жртви преку нивниот надворешнополитички авантуризам, тоа не влијае на нивната способност за трговија или преговарање. Глобалното мислење за САД драстично опадна по војната на Џорџ В. Буш во Ирак во 2003-та година, паѓајќи за 30 или 40 процентни поени во некои европски земји и нагло опаѓање во муслиманските нации со среден приход. Но, тоа не ги направи САД трговска сила. Американскиот извоз како дел од бруто домашниот производ на земјата се опорави од 9 отсто во 2003-та година на повеќе од 12 отсто во 2008-ма година, последната година од администрацијата на Буш.

САД, исто така, успеаја да започнат преговори за трговски договор за Транспацифичко партнерство (TPP) меѓу 11 земји во 2008-ма година, вклучително и оние како Сингапур кои економски се приклонуваат кон Кина. Слично на тоа, САД сега преговараат со 13 азиско-пацифички земји во рамките на својата програма Индо-пацифичка економска рамка (ИПЕФ). Има малку суштина во иницијативата, но тоа е политички сигнал за земјите кои сакаат да останат во добри трговски односи со САД и нема знаци дека земјите од „ИПЕФ“ ќе се повлечат во знак на протест поради американската поддршка за Израел.

Вербалната поддршка за Палестинците е лесен начин за пазарите во развој (и некои Европејци) да се прикажат како скептични кон политичкиот поредок во кој доминираат САД, но од економска перспектива, нивниот одговор на настаните во Газа веројатно ќе биде прагматичен. Иако конфликтот им штети на економиите на Блискиот Исток, веројатно нема да биде значаен надвор од регионот, освен ако поширокиот пожар не ги подигне цените на нафтата.

По руската инвазија на Украина, богатите демократии формираа прилично солиден геополитички блок за да се спротивстават на Москва, но земјите во развој генерално останаа решително (и разумно) опортунистички настроени во трговијата и економијата, наместо да заземаат страна. Понекогаш експлицитно нагласувајќи го својот неврзан статус, пазарите во развој спроведуваат трговски односи истовремено со САД и Кина, спротивставувајќи ги еден против друг.

Се разбира, ако конфликтот во Газа го ослабне Џо Бајден на домашен терен до тој степен што Доналд Трамп биде избран за претседател на САД за една година или ако Кина се охрабри да го нападне Тајван, ефектот врз светската економија ќе биде огромен. Но, настрана, иако трговијата е секако пополитизирана отколку пред 20 години, повеќето влади веројатно нема да дозволат конфликт на далечна територија да влијае на нивните економски интереси.

Војната во Газа може да се покаже како пресвртница за американските акции на Блискиот Исток, особено со оглед на домашниот отпор со кој се соочува Бајден кон неговата про-израелска линија. Но, во отсуство на брза ескалација или прелевање ефекти во САД и Кина, конфликтот досега не успеа да предизвика преуредување на гео-економските односи. „Глобалниот југ“ и „Западот“ сега не се покохезивни блокови отколку што беа пред да започне, заклучува Бити.

НАЈНОВИ ВЕСТИ

ХОРОСКОП