Пред нешто помалку од десет години, поради јавниот долг кој се движеше околу 180 отсто од БДП, Грција речиси ја скрши целата еврозона. Денес, нејзината економија е меѓу најбрзо растечките во цела Европа.
Иако невработеноста е сè уште релативно висока и се движи околу 11 проценти, таа е на најниско ниво во последните десет години.
Да потсетиме, Грција по колапсот на Волстрит во 2008 година стана своевиден симбол на должничката криза во Европа, поради што во периодот од 2010 до 2015 година доби дури три пакети меѓународна финансиска помош во вредност од 320 милијарди евра со услов за исклучително строги мерки за штедење.
Пензиите беа драстично намалени, што се одрази на буџетот на домаќинствата на грчките семејства, а како резултат на тоа грчката економија се намали за цела една четвртина во тој период. Стотици илјади семејства се најдоа на работ на сиромаштија, бројни компании пропаднаа, исто како и грчките банки. Во 2013 година секој трет Грк бил невработен.
Да, ризикот сè уште е таков каков што е; Јавниот долг моментално изнесува 166 отсто од БДП, што е меѓу највисоките во светот, а грчките банки продолжуваат да издаваат лоши заеми значително повеќе од европскиот просек.
Сепак, Грција излезе од програмата за строга фискална контрола во 2018 година, а по доаѓањето на претприемачки ориентирани демохристијани од редовите на Нова демократија на чело на владата, економијата забележа стабилен раст на крилата на намалувањето на даночните стапки, јавниот долг, покачувањето на минималната плата и отстранувањето на административните пречки за малите претприемачи, поради што и пред договорените рокови почнуваат да ги враќаат ратите од меѓународниот кредит.
Кредитните агенции го подигнаа рејтингот на грчката економија, што ја отвори вратата за нова транша странски инвестиции. Агенцијата DBRS Morningstar, која е призната и од Европската централна банка, овој месец го подигна кредитниот рејтинг на Грција на инвестициско ниво, што ќе им овозможи на странските инвеститори да купуваат грчки обврзници, што на крајот ќе има позитивен ефект врз кредитните услови на грчките семејства, компаниите и самата влада.
Позитивни трендови забележаа и кај Мудис, една од најголемите рејтинг агенции во светот.
Имено, Moody’s го зголеми кредитниот рејтинг на Грција овој месец наведувајќи ги „длабоките структурни промени“. Мајкрософт веќе инвестираше една милијарда евра во проектот за изградба на центар за складирање податоци на истокот од Атина, а Фајзер ќе изгради истражувачки центар вреден 650 милиони евра на северот на грчката престолнина.
Американски, кинески и европски компании веќе преговараат за договори за обновлива енергија, а мултинационалните компании како Мета, Циско и ЈП Морган исто така би можеле да ги финализираат проектите за неколку години.
И тука доаѓа туризмот – „златната кокошка“ на грчката економија, која во оваа неповолна сезона, одбележана со пожар, поплави и топлотни бранови, собра околу 21 милијарда евра.
Поради зголемувањето на бројот на ноќевања, нов бум имаше и во градежниот сектор, особено на островите, каде во последните години се повеќе се градат хотели и сместувачки единици на Airbnb. Покрај тоа, секторот расте толку брзо што се повеќе Грци се загрижени дека тоа би можело да создаде нов имотен меур.
Но, голем е бројот на граѓани на кои неодамнешниот бум во економијата не им ги олесни раните од кризата што им го одзеде лебот од уста.
– Мерките што ни ги наметнаа беа навистина драконски – заклучи 67-годишниот Дмирис Митрофинакис во интервју за NYT.
За него, кризата од 2010 година ја уништи трговијата што ја водеше повеќе од 40 години. Во 2015 година бил принуден да се пензионира, а поради целата ситуација пензијата од 2.400 евра на кои сметал во текот на животот му паднала на 1.300 евра.
Неговата приказна е типична за генерациите Грци кои се премногу млади за да се пензионираат, но премногу стари за да доживеат нов бум.
