Дури и со повисоки потрошувачки цени и високи трошоци за задолжување, Американците продолжуваат да трошат многу, што ги попречува напорите на Федералните резерви (ФЕД) да ја забави инфлацијата.
Меѓу причините за оваа појава, на кои укажуваат претставниците на централната банка, се т.н „вишокот заштеди“ создаден за време на пандемијата – нуспроизвод на фискално олеснување, како што се стимулативни проверки и прескокнати трошоци, во време кога економијата стагнира. Затоа, ФЕД има голем интерес да знае кога ќе се исцрпат овие заштеди и кога потрошувачите ќе бидат принудени да ги намалат своите трошоци, пишува Клаудија Сем за „Bloomberg“.
Новото истражување на економистите Хамза Абделрахман и Луиз Оливеира од Федералните резерви на Сан Франциско открива дека тоа се случува токму сега. Тие ги следат нивоата на заштеди во однос на нивниот тренд пред пандемијата и откриваат дека тие достигнале врв на 2 трилиони долари во летото 2021-ва година, по што значително се намалија.
Сепак, погрешно е да се мисли дека вишокот заштеди се едноставно повеќе пари во банката, тие значат и помал долг. А луѓето со многу долгови се почувствителни на промените на каматните стапки. Тие се оние кои ФЕД треба да ги следи повнимателно.
Постојат неколку знаци дека домаќинствата имаат помалку долгови сега отколку пред пандемијата, вклучително и некои заеми со многу високи камати. Според Бирото за финансиска заштита на потрошувачите, заемите за исплата паднаа за 65% во првата година од пандемијата. Растот на салдата на кредитните картички, исто така, ослабе на почетокот на пандемијата, соопшти централатра на ФЕД во Њујорк. Ова води до помали трошоци за сервисирање на заемот, повеќе пари за трошење и ги прави многу потрошувачи помалку чувствителни на зголемувањето на каматните стапки.
Стапката на деликвенција е уште еден знак дека потрошувачите подобро управуваат со својот долг дури и кога каматните стапки растат. За време на пандемијата, деликвенциите на кредитни картички паднаа на најниско ниво во последните 20 години. Ова се однесува на сите потрошувачки кредити. Дури и сега, со целната стапка на федералните фондови на ФЕД и значително повисоките стапки на потрошувачки заеми, стапката на деликвенција на кредитни картички само што се врати на своето ниво пред пандемијата.
Студиите поврзани со стимулативните проверки директно го поврзуваат дополнителниот приход со отплатата на долгот. Во истражувањето на домаќинствата во врска со чекови во 2021-ва година, 45% од испитаниците ги искористиле за отплата на долгот, а потоа следуваат заштедите (31%). Најмалку често користен за дополнително трошење е 24%.
Важно е да се напомене дека целокупното зголемување на трошоците останува значајно со оглед на тоа колку големи биле исплатите. Најчесто се враќаат долгови за кредитни картички, но меѓу нив се споменуваат и кредити за купување автомобили. Моделот на нивната употреба е сличен за стимулативните проверки од март 2020-та. Ако се комбинираат трите фази во кои беа издадени стимулативните проверки, едно семејство од четири лица што ги исполнува условите би имало 11.400 американски долари, што би овозможило значително намалување на долгот.
Друга студија на професорката по економија на Универзитетот Дјук, Лаура Филозоф и нејзините коавтори, покажа дека домаќинствата користат една третина од нивните стимулативни проверки за да го намалат долгот. Ова особено важи за домаќинствата со помало богатство во однос на нивниот приход. Ова покажува зошто има смисла луѓето со големи долгови да ги отплатат наместо да ги трошат парите за стимулација или да ги стават на банкарска сметка – тоа им дава поголема финансиска поддршка бидејќи не мора да плаќаат камата.
Домаќинствата кои го намалија долгот со парите за стимулација не ги зголемија трошоците. Наместо тоа, тие можеа постепено да ги зголемуваат трошоците, со помали исплати на долгови. Ова е во согласност со забележаната стабилност на трошоците. Проверките за стимулација беа издадени пред повеќе од две години, а скоро сите програми за помош на пандемијата сега завршија. Уделот на приходот на кредитните картички почнува да расте, иако сè уште е под нивото пред пандемијата.
Што значи ова за ФЕД? Ефектите од зголемувањето на каматните стапки досега беа делумно затапени бидејќи домаќинствата со помал долг имаат резервни средства, за разлика од претходните рецесии, што им овозможи да ги надоместат повисоките трошоци за задолжување. Луѓето кои наместо тоа ги ставаат вишокот заштеди во банка, исто така имаат резерва, но каматата им е помалку важна отколку за оние кои го подмириле долгот. И во двата случаи, средствата се при крај и треба да доведат до намалување на трошењето. Доколку ФЕД не го следи одделно долгот, може да го потцени ефектот од исцрпувањето на вишокот заштеди на побарувачката и погрешно да ја пресмета својата монетарна политика.
Луѓето кои се соочуваат со одлука дали да ги намалат трошоците или да се задолжат понатаму, треба да размислат за каматната стапка од 20 проценти на долгот на кредитна картичка. Подигнувањето на кредитните салда назад на нивоата пред пандемијата ќе ги направи овие домаќинства ранливи на зголемувањата на ФЕД. Денот кога ќе снема „вишокот на заштеди“ не е толку важен како денот кога ќе го снема „помалиот долг“.
