Европската централна банка (ЕЦБ) повторно е на мака, а овој пат лошите вести не доаѓаат од Грција, Италија или останатите вообичаени осомничени во посиромашниот југ на еврозоната.
Најголемата членка на еврозоната и нејзиниот економски мотор, Германија, е погодена од токсична комбинација на слаба трговија со нејзиниот клучен партнер Кина и пад во производствениот и градежниот сектор.
Покрај тоа, бизнис моделот, кој се базира на евтини фосилни горива од Русија, сериозно го потресе војната во Украина.
Проблемите на Германија го кочат растот во еврозоната како целина и се закануваат да ја турнат во рецесија наместо „меко приземјување“ на умерен раст и инфлација што ЕЦБ ги одреди и САД се надеваат дека ќе ги постигнат.
За тоа е потребна промена на ставот на ЕЦБ и исклучување на можноста за пауза во наглото зголемување на каматните стапки. Наместо тоа, централните банкари од еврозоната отворено зборуваат за повеќе зголемувања на каматните стапки.
Пазарите веруваат дека централната банка на еврозоната може да ги промени покачувањата порано, како што направи за време на нејзиниот последен циклус на затегнување во 2011-та година, по должничката криза што ги зафати Грција, Португалија, Ирска, Шпанија и Кипар.
„Има некои сличности меѓу околностите од 2011-та година и сега“, коментира Ричард Портс, професор по економија на Лондонската бизнис школа.
„Имаше голем шок во понудата и инфлацијата очигледно ќе биде многу краткотрајна“, додаде тој.
За разлика од тогаш, сега Германија, а не јужна Европа е во епицентарот на проблемот. Многу аналитичари ја тргнаа прашината од прекарот „болниот човек на Европа“, последен пат употребен за оваа земја во раните години на новиот век.
Не е без иронија што изразот го употребил рускиот император Николај I за Отоманската империја во 19 век. Голем дел од тековните неволји на Германија потекнуваат и од Русија, на која Берлин се потпираше за една третина од своите енергетски резерви. Меѓутоа, војната во Украина стави крај на овој евтин увоз.
Проблемите на земјата ги создава и огромниот индустриски сектор, кој бавно се модернизира поради недостигот на инвестиции, како и поради недостигот на работна сила.
„Доколку владата не преземе решителна акција, Германија најверојатно ќе остане на дното на табелата за раст во еврозоната“, коментира Ралф Солвен, економист во „Commerzbank“.
Повисоките каматни стапки вршат силен притисок врз производителите, бидејќи тие зависат од инвестиции, а ниту една друга земја од еврозоната нема толку голем индустриски сектор како Германија.
„Олеснувањето на монетарната политика поради Германија која се бори не би било мудро, но континуираното заострување би додало макро притисок на микропритисоците што ја мачат економијата“, додаде Ричард Портс од Лондонската бизнис школа.
Ова ја става ЕЦБ во ситуација кога треба да размисли за завршување на циклусот на затегнување пред да дојде до одржлив пад на базичната инфлација. Воспоставувањето на таква експлицитна врска помеѓу базичната инфлација и потребата да се продолжи со зголемувањето на каматните стапки може да се покаже незгодно за ЕЦБ, која сега се обидува да го префрли акцентот од зголемување на трошоците за задолжување на нивно одржување повисоки.
Првиот знак за промена на наративот беше даден на последниот состанок на ЕЦБ, и тоа ги изненади пазарите. Откако во јуни објави дека ЕЦБ не размислува за пауза во зголемувањето на каматните стапки, претседателката на централната банка на еврозоната Кристин Лагард го смени курсот на нејзината последна прес-конференција.
Подоцна, кога податоците покажаа дека базичната инфлација во еврозоната се одржува на стабилно на 5,5%, ЕЦБ избра да нагласи дека повеќето други мерачи на основните цени покажуваат знаци на олеснување. Членот на одборот на ЕЦБ, Фабио Панета, тогаш се залагаше за „упорност“ во одржувањето на високите каматни стапки, наместо дополнително да ги зголемува.
Сето ова ја поставува основата за можна пауза во зголемувањето на каматните стапки во септември и ветување дека ќе ги задржи трошоците за задолжување повисоки некое време. Сепак, пазарите се сомневаат дека тоа ќе трае долго и очекуваат значително намалување на стапките во втората половина на следната година.
