Кога историчарите ќе почнат да пишуваат за трајните ефекти од руската инвазија на Украина, треба да се свртат кон годишните извештаи на европските компании, пишува меѓународната бизнис уредничка на „Financial Times“, Пеги Холингер.
„FT“ неодамна објави дека најголемите европски корпорации досега имале директен удар од повеќе од 100 милијарди евра на профит како резултат на затворањето или намалувањето на нивните операции во Русија. Всушност, ова е само дел од реалната цена.
Од 609 годишни извештаи и финансиски извештаи што ги испитуваше „FT“, 176 компании направија еднократни трошоци. Но, дури и во сметките на преостанатите 433 кои не пријавија такви трошоци, речиси сите наведоа тежок удар на профитот, било од скокот на цените на енергијата и стоките или од прекините на синџирот на снабдување што следеше по руската инвазија минатата година.
Многумина споменуваат и значително зголемување на сајбер нападите. Други посочуваат дека потрошувачите им вртат грб на еколошки одржливите производи за да заштедат пари во време на рекордна инфлација.
Некои се прилично сеопфатни во нивните описи. Холандскиот синџир супермаркети „Ahold Delhaize“ зборуваше за „зголемени трошоци за синџирот на вредност, доцнење на синџирот на снабдување и недостиг на работна сила“. Овие случувања се одразија на „вреднувањето на билансот на состојба, резултатите и готовинскиот тек. Зголемените каматни стапки главно влијаат на обврските за закуп и пензиите на компанијата, а растот на цените го зголемува притисокот врз профитните маржи“. Со други зборови, ретко кој дел од бизнисот е оставен недопрен.
Речиси е невозможно да се вреднува реалната цена на овие индиректни влијанија. Но, неколку компании, особено оние со мало или никакво присуство во Русија, се обидоа да објаснат колку е голема штетата.
„Saint-Gobain“, групацијата за градежни материјали, рече дека претрпела годишен пораст од околу 3 милијарди евра во трошоците за енергија и суровини како резултат на конфликтот.
„Telia“, шведската телекомуникациска компанија, рече дека нејзините трошоци за енергија се зголемиле за 800 милиони шведски круни (74,5 милиони долари) во 2022-ра година. „Ryanair“ процени дека ќе загуби до 2 милиони патници во 2023-та година како резултат на откажувањето на сите летови до и од Украина.
И швајцарската компанија за гасоводи „Georg Fischer “забележа дека војната предизвикала зголемување на цените на енергијата за 100% во 2022-ра година; зголемување од само 25% на сметката за енергија ќе резултира со дополнителни трошоци од околу 17 милиони швајцарски франци (19,4 милиони долари), што е „критично финансиско влијание“.
Ниту една од овие компании не пријави еднократни трошоци или оштетувања во нивните годишни извештаи. Но, јасно е дека влијанието на руската агресија врз многу европски бизниси ќе биде подлабоко и подолготрајно од цената на напуштањето на овој релативно мал пазар. Русија беше одговорна за само 3 отсто од глобалниот промет на јавните странски компании присутни во земјата пред војната, покажуваат податоците на Киевската школа за економија.
Но, без оглед на тоа дали некој бизнис има присуство во Русија, многумина сега се подготвуваат за долгорочна нестабилност и неизвесност. Русија сочинуваше околу една третина од приходите на „Technip Energies“, францускиот давател на енергетски услуги. Иако групата успеа да замени голем дел од изгубените приходи со фокусирање на нови географски области, главниот финансиски директор Бруно Виберт вели дека нејзиното управување сега треба да биде многу пофлексибилно и попргаво. Настаните во Русија, исто така, покренаа прашања за ризиците на други пазари, како што е Кина.
„Има повеќе непредвидливост и нестабилност. Во блиска иднина треба да се справиме со многу сложени движечки сили“, вели тој.
Во меѓувреме, оние со воспоставени брендови сфаќаат дека остануваат изложени на други начини.
„За повеќето компании, вредноста на брендот е поголема од вредноста на кој било имот во Русија“, вели Наби Абдулаев, партнер во консултантската компанија „Control Risks“.
Значи, што ќе се случи ако нивните производи се поврзани со високи руски политичари? Дури и ако престанаа да го снабдуваат овој пазар, познатите брендови сè уште го пробиваат патот до руските продавници преку трети лица увозници.
„Доколку медиумите дознаат дека Путин користи одредена западна марка, штетата на пазарната вредност на оваа компанија би можела да биде поголема од нејзиниот руски имот“, посочува Абдулаев.
Европските компании веќе нанесоа голем удар на нивниот профит како резултат на инвазијата на Русија, и тоа не е крајот на приказната. Но, за да се запре Путин, оваа цена мора да се плати. Успешните бизниси знаат како да се прилагодат. Можеби најтрајната последица на војната за европскиот бизнис ќе биде да се направи поефикасен и поконкурентен.
