Русија ја зајакнува контролата врз глобалните резерви на пченица по инвазијата на Украина, зголемувајќи ја улогата на Кремљ во глобалните резерви на храна за да обезбеди политичка поддршка и цврста валута, пишува „Bloomberg“.
Во време кога внатрешната политика на Русија е во неред по спреченото вооружено востание и нејзината меѓународна положба е оштетена од војната, житото останува главен извор на влијание, а Москва го проширува своето пазарно влијание дома и во странство.
Со почетокот на уште една силна жетва во плодните земјоделски региони како Северен Кавказ, Русија ќе биде еден од првите пет извозници на пченица во сезоната што започнува на 1-ви јули, соопшти американското Министерство за земјоделство. Од друга страна, уделот на Украина ќе се преполови од нивоата пред инвазијата на околу 5%, бидејќи производството трпи долгорочна штета од минските полиња и нарушените логистички синџири.
Растечката пазарна моќ на Русија е дел од пошироките напори. Меѓународните трговски компании како „Cargill“ си заминаа откако беа под притисок да им го расчистат патот на локалните компании. Промените ставаат поголема контрола во локалните раце и би можеле да им олеснат на локалните компании да извезуваат жито произведено во окупираните украински територии. Тие и дозволуваат на Москва да влијае на цените.
„Житото е важно не само за хранење на Русите, туку и голем извоз кој ја зголемува меката моќ на Русија“, вели Скот Рејнолдс Нелсон, професор по историја на Универзитетот во Џорџија.
„Да се биде број еден извозник на пченица во светот е достигнување што е добро разбрано во Москва“, додава тој.
Русија извезла жито во вредност од околу 10 милијарди долари во годината пред војната, според податоците на ОН. Иако ова е мало во споредба со огромните парични текови на енергија, неговата важност оди подалеку од обичниот приход. Клучни купувачи се земјите од Блискиот Исток и Северна Африка кои се воздржаа од приклучување кон санкциите и директно спротивставувајќи се на Русија во Обединетите нации.
„Целата ориентација на Русија е да го задржи Глобалниот југ на своја страна“, коментира Кристофер Гранвил, управен директор во аналитичката фирма „TS Lombard“ и поранешен дипломат.
Стратегијата за пченица на Русија следи позната патека – да стекне удел на пазарот и потоа да ја искористи за потпора. Договорот со Украина за безбеден коридор за снабдување со жито, на кој Русија се согласи по огромниот меѓународен притисок по инвазијата, повторно е под закана.
Претходно овој месец, Путин рече дека размислува да го напушти пактот што ѝ дозволува на Украина да извезува жито од пристаништата на Црното Море, велејќи дека Русија е „повторно измамена“.
„Сега размислуваме како можеме да излеземе од овој таканаречен договор за жито“, рече тој, додавајќи дека Русија го прифати пактот „да ги поддржи земјите во развој, нашите пријатели и да постигне укинување на санкциите за нашиот земјоделски сектор“. Руските земјоделски производи не подлежат на директни санкции, но казните за банките создаваат финансиски и логистички проблеми за извозниците на жито.
Со почетокот на уште една голема жетва на пченица, Русија се очекува да испорача рекордни количини втора година по ред. Добрата жетва и огромните залихи ги намалија цените на пченицата нагло, особено затоа што земјата има пониски цени од другите големи производители. Но, Москва маневрира да ги ограничи тие отстапки и да добие поголема контрола врз нејзиниот земјоделски сектор.
Гувернерите на главните руски региони за производство на жито, како и влијателни личности во финансиската индустрија и индустријата за вештачко ѓубриво, минатата година го повикаа Кремљ да воведе ограничувања за улогата на странските компании во извозот на жито.
„Cargill“ и „Viterra“, два од најголемите западни добавувачи на руско жито, во март одлучија да ги прекинат активностите развиени по распадот на Советскиот Сојуз. На „бегството“, кое стапи на сила во јули, се приклучи и „Louis Dreyfus“. Заминувањето на западните компании е можност локалните трговци да преземат поголема контрола на пазарот.
Но, ситуацијата е полна со ризици за купувачите. Московската анексија на украинска територија значи дека некои количини од окупираните региони се измешани со руско жито – околу три милиони тони во 2023-та година, според извештајот на новинската агенција ТАСС, кој го цитира рускиот министер за земјоделство Дмитриј Патрушев.
Додека многу трговци го исклучуваат обемот на ракување од окупираните територии, следењето може да стане потешко бидејќи овие области стануваат се поинтегрирани во руските синџири на снабдување. Украина ги повика увозниците да запленат сомнително жито.
