Француско-германскиот мотор кој беше во „моторот“ на ЕУ веќе шест децении се расипа. Најголем виновник за ова е новата влада во Берлин. Канцеларот Олаф Шолц е најмногу загрижен за единството на неговата коалиција и економијата на Германија. Дури и кога ја крева главата надвор од својата земја, тој обично гледа преку Атлантикот, а не кон Париз или Брисел, напиша Мујтаба Рахман, управен директор за Европа во „Eurasia Group“ за „Financial Times“.
Говорот на Шолц за Европа во Прага минатиот август е доволен доказ. Канцеларот само накратко ја спомена Франција. Во говорот на францускиот претседател Емануел Макрон за Европа на Сорбона во 2017-та година, Германија беше спомната шест пати.
Најголемиот проблем на Шолц е што најмалата партија во неговата коалиција, Слободните демократи, се бори за опстанок, откако беше исфрлена од три покраински парламенти по федералните избори во септември 2021-ва година. Исто така и се заканува изборен пораз во Баварија и Хесен оваа есен. Партијата се врати на своите основни принципи, бескомпромисниот став за Европа, фискалната политика и климата за да се обиде да ја врати изборната поддршка.
Без либералите, владата на Шолц ќе падне. Тој нема да може да создаде ново мнозинство со оглед на сегашниот однос на силите во Бундестагот. Ова ја објаснува одбранбеноста на европската агенда на Шолц и зошто тој ја повлече поддршката на неговата влада за забраната на ЕУ за моторите со внатрешно согорување од 2035-та година, иако тоа се сметаше за сигурен договор во Брисел.
Виновен е и Макрон. Тој има тенденција да импровизира, што се гледа од неговите многу критикувани неодамнешни коментари за Тајван. И тоа може да биде лицемерно. Тој се пожали на германските субвенции за цените на енергенсите откако Франција потроши 100 милијарди евра за сопствени субвенции.
Француско-германското дуо во минатото имаше привремени дефекти. Канцеларот Герхард Шредер и претседателот Жак Ширак едвај разговараа еден со друг неколку месеци по спорот околу земјоделската политика на ЕУ во 1999-та година. Канцеларката Ангела Меркел и претседателите Никола Саркози и Франсоа Оланд имаа груб почеток на она што на крајот се претвори во плодна соработка, под раководството на Меркел услови, во 2007-2012 и 2012-2017 година, соодветно.
Но, сегашното заладување на односите одразува нешто посуштинско. Се чини дека новата структура на моќ во Германија не е заинтересирана или не сака да размислува за европска перспектива. Без ова, Макрон има мала надеж да ја реализира својата визија за „суверена“ Европа, дипломатски независна од САД и не зависна од Кина.
Колапсот веќе ја поткопува агендата на ЕУ во области како што е климата. Тоа ја доведува во прашање реформата на фискалната рамка на ЕУ и Пактот за стабилност и раст, создавајќи помала предвидливост за инвеститорите за одржливоста на јавните финансии во европските економии со висок дефицит и висок долг. Тоа, исто така, прави силен одговор на Законот за дефлација на САД помалку веројатен, бидејќи претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен очајно бара буџетски ресурси за финансирање на колективен европски одговор.
Финтата во француско-германскиот мотор покренува пофундаментални прашања за стратешките приоритети на ЕУ, особено кога новата комисија ја презема функцијата по изборите за Европскиот парламент следната година. Највознемирувачките прашања ќе бидат проширувањето на ЕУ со Украина, Молдавија и Западен Балкан, како и буџетските и владините импликации од ова. Измената на договорот за ЕУ изгледа неизбежна. Но, постигнувањето напредок по овие прашања – и кој во Брисел би бил најдобро поставен да го оствари тоа, ќе биде тешко, ако не и невозможно, без синхронизација меѓу Париз и Берлин.
Повеќето од главните достигнувања на ЕУ во изминатите шест децении беа обликувани заеднички од Германија и Франција или од француско-германските компромиси.
Законодавството што доведе до создавање на единствениот пазар во 1993-та година беше делумно дело на чудната двојка Жак Делор и Маргарет Тачер, но ќе пропаднеше без Хелмут Кол и Франсоа Митеран, чие пријателство беше пример за нивната рака под рака прошетката во Верден во 1984-та година. Еврото во голема мера беше создадено од Кол и Митеран како противтежа на германското обединување.
Франција и Германија не можат, и не треба, да доминираат во сегашната 27-члена ЕУ, како што тоа го правеа кога унијата првично се состоеше од 6 земји, и на разочарување на Британија во форматот од 9, 10 и 12-члена. Одлуките во Европа сега мора да бидат повеќе колективен потфат.
Но, Берлин и Париз би било добро да сфатат една фундаментална вистина. Нивниот однос не се однесува само на Франција и Германија. Таа служи за повисока цел. Тоа е полигон за тестирање, ковачница, лабораторија, за она што е можно на ниво на ЕУ. Ништо значајно не може да се случи во Европа ако нејзините две најголеми економии не се на иста страница.
