Лидерите на воената хунта во земјава до вчера се разделија кога требаше да го потпишат надворешно издејствуваниот договор за политичка транзиција и премин во цивилна администрација.
Најмалку двесте мртви и речиси две илјади тешко ранети во главниот град Картум, вооружени конфликти во стратешкото пристаниште Порт Судан на Црвеното Море, како и на запад од третата по големина земја во Африка, напад врз амбасадорот на ЕУ во неговата резиденција, рафален оган врз конвојот на американската амбасада… Ова е епилогот од најновиот судир на две воени формации во Судан, а и двете се решени овојпат да го уништат домашниот противник.
Клучните актери во конфликтот што избувна во Картум на 15 април се генералот Абдел-Фатах Бурхан, командант на суданската армија и генералот Мухамед Хамдан Дагало, попознат како Хемети, шеф на паравоената група Сили за брза поддршка, со седиште во Дарфур, на западот од земјата. Во октомври 2021 година, двајцата водеа државен удар во кој беше соборен претходниот преоден цивилно-воен режим. Од почетокот на владеењето, како и сега, двајцата генерали не сакаат да објават датум за враќање на Судан под цивилна управа. И тоа и покрај постојаниот меѓународен притисок, главно од Западот, и масовните протести на домашната несложна граѓанска опозиција.
Во 2021 година, Западот ја замрзна финансиската соработка со Картум, воведе санкции за голем број клучни воени фигури таму, додека домашната економија и суданската фунта претрпеа пад (инфлацијата е околу 250 проценти). Во меѓувреме во Судан пристигнува оружје од различни страни: набљудувачите исто така забележуваат дека руската паравоена група „Вагнер“ има кампови веднаш до границата на регионот Дарфур и Централноафриканската Република. Голем број странски актери, вклучително и ОН, се обидуваат од есента 2021 година да постигнат некаков договор за политичка транзиција во земјата на раскрсницата на регионот на Црвеното Море, басенот на Нил, екваторијална Африка и Сахара.
Генералите Бурхан и Дагало, довчерашни водачи на воената хунта во земја исклучително богата со злато, ураниум, хром, железо и голем воден потенцијал, се разделија на почетокот на месецот кога требаше да потпишат договор за политичка транзиција однадвор во следните две години. Имено, минатиот декември, со поддршка на генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш и Џон Годфри, американскиот амбасадор во Картум, генералите Бурхан и Дагало прифатија план според кој требаше да се откажат од понатамошната воена управа на Судан. Генералот Бурхан требаше да го води враќањето на суданската армија во касарната, а генералот Дагало интеграцијата на трупите под негова команда во државната армија. Посакуваниот датум на потпишување на овој договор – 11 април – е повеќе од симболичен. Бидејќи се совпаѓа со четиригодишниот период од мирното соборување на долгогодишниот судански водач, генералот Омар ал-Башир, првиот актуелен шеф на државата, по кој во 2009 година беше распишана хашка потерница, меѓу другото, по обвинение за геноцид во Дарфур минатата деценија.
На генералите Бурхан и Дагал не им се допадна понудениот документ. Тие двајца, поранешни ривали, со многу различни идеолошки ставови, не се единствените политички фигури на меѓународната сцена. Директно поврзан со египетскиот лидер Абдел Фатах ел-Сиси, генерал Бурхан, поранешната десна рака на Омар ал-Башир, има став „топло-ладно“ кон сè помоќните исламистички формации во Судан, предизвикувајќи барем воздржаност на Африканската унија, како и Западот, особено САД, Велика Британија и Франција. Од друга страна, генералот Дагало, Хемети, пред избувнувањето на руско-украинскиот конфликт со делегација беше во Москва. Увозот на есенцијално жито, новите инвестиции на руските олигарси и договорот за локацијата на руската база во пристаништето Порт Судан биле дел од темите на разговори со домаќините во Москва, пишува британски „Африка Конфидентал“. Во меѓувреме, значителен број војници на Дагал со години се борат во Јемен, рамо до рамо со војниците на Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати.
Што точно во средината на светиот исламски месец Рамазан, само неколку дена пред Бајрам, ги поттикна генералите Бурхан и Дагало да почнат да распоредуваат свои трупи околу Картум, да креваат авиони еден против друг, да бомбардираат стратешки цели и да пукаат врз цивилните квартови во бројни градови во внатрешноста на државата која има осум соседи – е нејасно. Во секој случај, двајцата генерали најавија „решавачка битка до крај“, прогласувајќи ги трупите на другиот за „непријатели“ или „терористи“. Набљудувачите веќе се загрижени дека, доколку вооружениот конфликт во Судан не престане веднаш, или ако ескалира, чувствителниот регион меѓу Црвеното Море и Сахара би можел да стане арена на нов меѓународен конфликт. Можеби токму затоа Африканската унија веќе во неделата, на вториот ден од конфликтот во Судан, посочи дека е против „странското мешање“ во бранот вооружено насилство во таа земја. Што ќе се случува понатаму со земјата од 46 милиони жители? Вчера, Картум и соседниот Омдруман беа милионски градови без доволно вода, струја, лекови, со мноштво вознемирени и исплашени цивили…
Суданската армија се согласи на 24-часовен прекин на огнот
Картум – Суданската армија вчера се согласи на 24-часовен прекин на огнот, објавија локалните медиуми, цитирајќи го високиот воен функционер Шамс ел Дин Кабаши, кој рече дека армијата ќе го почитува примирјето. Претходно, лидерот на Суданските сили за брза поддршка (РСФ), генерал Мухамед Хамдан Дагало, објави дека паравоената формација ја потврдува својата согласност за 24-часовен прекин на огнот, со цел да се овозможи безбедно минување на цивилите и евакуација на повредените.
