На крајот на годината ќе биде отстранета клаузулата за отстапување што им дозволува на земјите од Европската унија (ЕУ) да не ги почитуваат буџетските барања од Пактот за стабилност и раст, станува јасно од објавените нови насоки на Европската Комисија (ЕЗ) за земјите-членки на блокот.
Според извршното тело на блокот, „фискалните политики треба да бидат насочени кон обезбедување на среднорочна одржливост на сервисирањето на долгот, а исто така и кон промовирање одржлив и инклузивен раст во сите земји-членки“.
Деактивирање на Општата клаузула за отстапување
„Општата клаузула за отстапување од Пактот за стабилност и раст, која предвидува привремено отстапување од буџетските барања што вообичаено се применуваат во случај на тежок економски пад, ќе биде деактивирана на крајот на 2023-та година“, посочува ЕК.
Крајот на периодот во кој оваа клаузула беше на сила ќе доведе до продолжување на препораките за фискалната политика специфични за земјата, кои се квантифицирани и диференцирани врз основа на предизвиците на јавниот долг на земјите-членки, нагласи Брисел.
Во меѓувреме, продолжуваат дискусиите за ревидирана рамка за економско управување врз основа на насоките на ЕК претставени во ноември.
„Додека не се воспостави нова рамка за економско управување и со оглед на новата постпандемиска реалност, не е соодветно да се продолжи со примената само на правилата од Пактот за стабилност и раст кои беа на сила пред активирањето на општото отстапување на клаузулата во 2020-та година“, истакнува извршната власт на блокот.
Бидејќи сè уште не е воведена нова правна рамка заснована на резултатите од тековниот преглед на економското управување, сегашната правна рамка продолжува да се применува. Во исто време, за да се овозможи ефикасна транзиција кон функционирањето на идниот сет на фискални правила на ЕУ и да се земат предвид тековните предизвици, некои елементи од насоките за реформи на ЕУ би можеле да се вклучат во циклусот на фискален надзор.
Затоа, Комисијата е подготвена да предложи препораки за фискалната политика специфични за земјата за 2024-та година, кои вклучуваат квантитативно барање, како и квалитативни насоки за мерките за инвестиции и енергија. Овие препораки ќе бидат во согласност со критериумите предложени во извршните насоки на блокот, додека ќе останат во согласност со постојното законодавство според Пактот за стабилност и раст.
Упатство за подготовка на планови за стабилност и конвергенција
Земјите-членки се поканети во своите програми за стабилност и конвергенција да постават фискални цели кои ги исполнуваат критериумите за фискално прилагодување утврдени во реформските насоки на Комисијата. Тие се исто така поканети да разговараат за тоа како се очекува нивните реформски и инвестициски планови да придонесат за фискална одржливост и одржлив и инклузивен раст во согласност со критериумите утврдени во насоките за реформи.
Затоа, ЕК е подготвена да предложи препораки специфични за секоја земја за фискалната политика за 2024-та година, кои се:
– во согласност со фискалните цели на земјите-членки утврдени во нивните програми за стабилност и конвергенција, доколку овие цели не се во спротивност со обезбедување дека односот на државниот долг кон БДП-то се намалува или останува на разумно ниво и дека буџетскиот дефицит е под референтната вредност од 3% од БДП-то на среден рок;
– квантифицирано и диференцирано врз основа на предизвиците поврзани со националниот долг на земјите-членки;
– формулација врз основа на нето примарните трошоци како што е предложено во реформските насоки на Комисијата.
Дополнително, ЕК ќе продолжи да ги нагласува јавните инвестиции во препораките за фискалната политика специфични за земјата. Сите земји-членки треба да продолжат да ги штитат инвестициите финансирани на национално ниво и да обезбедат ефективна апсорпција на средствата во рамките на Обезбедувањето и отпорноста и другите фондови на ЕУ, особено за еколошката и дигиталната транзиција.
Препораките специфични за земјата, исто така, ќе дадат насоки за фискалните трошоци за енергетските мерки.
Примена на процедурата за прекумерен дефицит
Со оглед на континуираната висока неизвесност во однос на макроекономските и буџетските изгледи во оваа фаза, ЕК смета дека оваа пролет не треба да се донесе одлука дали да се отвори процедура за прекумерен дефицит за земјите-членки. Во исто време, Комисијата ќе му предложи на Советот да започне вакви постапки врз основа на големината на дефицитот во пролетта 2024-та година врз основа на податоците за успешноста за 2023-та година во согласност со важечките законски одредби.
Земјите-членки треба да го земат предвид ова при спроведувањето на нивните буџети за 2023-та година и при изготвувањето на нивните програми за стабилност и конвергенција оваа пролет, како и нацрт-буџетските планови за 2024-та година оваа есен.
Претстојни предлози за економско управување
Дискусиите за реформата на рамката за економско управување напредуваат во согласност со насоките од Брисел презентирани во ноември 2022-ра година, во кои се наведени ставови за неколку клучни прашања.
ЕК има намера да поднесе законски предлози по претстојниот Совет за економски и финансиски прашања и Европскиот совет во март 2023-та година.
