Работниците со знаење во врска со зелената економија, фармите на ветер, соларните панели би можеле да бидат особено барани, а овие работни места се изложени на ризик.
Никој не може со сигурност да ја предвиди иднината, но јасно е дека светот на работата се менува. Се промени пред дваесет, триесет години, ќе се промени и во иднина, се разбира. Во последните децении се појавија цела низа нови професии, особено во областа на интернетот, па сега имаме специјалисти за социјалните мрежи, специјалисти за оптимизација на веб-страници за пребарувачи, дизајнери на мобилни апликации. Сите овие професии не постоеле пред дваесет години, а денес живеат – и се добро платени.
Исто така, развојот на технологијата ги прави некои занимања непотребни, па тие исчезнуваат. Новите технологии често предизвикуваат несигурност и страв дека многу работни места кои се вообичаени денес ќе исчезнат. Ќе ги вршат роботи или вештачка интелигенција. Неодамна, ChatGPT, релативно нова алатка базирана на вештачка интелигенција, го привлече вниманието на јавноста. Тоа е јазична алатка која може да креира текстови кои изгледаат како да се напишани од човек.
Дали вештачката интелигенција ќе ни ги преземе работните места?
Мислењата за тоа дали ChatGPT е способен да отфрли одредени професии како и обично, се поделени. Додека некои од луѓето кои го тестирале веруваат дека многу брзо може да го замени човекот, бидејќи освен текстови може да пишува функционални компјутерски кодови, други сепак, барем во оваа фаза на развој, го гледаат само како алатка која може да ја направи работата на човекот полесна, но не и целосно да ја замени.
Не е тешко да се претпостави дека системите засновани на вештачка интелигенција најпрво би можеле да ги заменат рутинските задачи кои најлесно се автоматизираат, како што се обработка на податоци, поддршка за корисници и слично. Како што беше случај досега со појавата на новите технологии, додека некои работни места се затвораат, други се отвораат што не постоеја порано.
Развојот на технологијата затвора некои работни места, а отвора други
Според проценките на Светскиот економски форум од 2020 година, роботизацијата ќе замени околу 85 милиони работни места до 2025 година, а во исто време, во овој процес ќе бидат отворени 97 милиони нови работни места. Губитници очекувано ќе бидат работниците со пониски квалификации.
Покрај развојот на технологијата, некои трендови кои го менуваат начинот на водење бизнис беа забрзани и со пандемијата, која, за среќа, е зад нас. Пред сè, ја зајакна далечинската работа. Дури и оние организации во кои ова беше исклучок сфатија дека некои работи, барем повремено, може да се вршат од далечина.
Кои работни места ќе бидат особено барани
Исто така, забрзан е развојот на е-трговијата и многу други услуги кои можат да се обезбедат преку Интернет, како што е телемедицината. Според студијата на консултантската фирма McKinsey, која опфати осум големи економии – Кина, САД, Индија, Велика Британија, Франција, Шпанија, Германија и Јапонија – вкупно 100 милиони работници ќе мора да ја сменат својата професија до 2030 година. Побарувачката за висококвалификувани работници, како што се здравствените работници, занимањата СТЕМ и слично, ќе се зголеми, додека побарувачката за работници со средни и пониски квалификации, како што се работниците во производствената или ресторанската индустрија, ќе се намали.
Ќе се намали и побарувачката за поедноставни канцелариски работни места. А особено би можеле да се бараат оние кои работат на работни места поврзани со зелена економија, ветерници, соларни панели и слично, со оглед на тоа што најразвиените земји планираат големи инвестиции во таа област.
Сигурни работни места
Повеќето развиени економии се соочуваат со стареење на населението, така што не е тешко да се предвиди дека побарувачката за медицински персонал, негувателки, помошници во домот и сите други професии поврзани со помош на стари лица ќе продолжи да расте во иднина.
Од друга страна, евидентно е дека продавниците се повеќе се автоматизираат, веќе не е атракција да се види каса за самопослужување, а во светот има целосно автоматизирани продавници, без персонал. Од сето ова јасно е дека ќе се намали потребата од работници во дуќанот.
Една четвртина од работниците ќе работат и од дома
Дали во иднина ќе се работи од дома или во канцеларија? Одговорот е – комбинирано. Мекинзи анализирал 2.000 задачи на околу 800 работни места во осум земји и дошол до заклучок дека во напредните економии, околу четвртина од работната сила може да работи од дома помеѓу три и пет дена во неделата.
Се разбира, има работни места каде што можноста за работа на далечина е многу мала, и обично тоа се послабо платени работни места кои се подложни на автоматизација. Сепак, хибридната работа, комбинација од работа во канцеларија и од дома, ќе стане секојдневие за голем број работници.
