По повеќе од 20 години, Ана Монтес, една од најпознатите шпиони од студената војна, заробена од САД, излезе од затвор.
65-годишната шпионирала речиси две децении за кубанските власти додека работела како аналитичар во американската одбранбена разузнавачка агенција, пишува Би-Би-Си.
Откако беше уапсена во 2001 година, официјалните лица рекоа дека таа речиси целосно ги разоткрила американските разузнавачки операции на островот, додека еден рече дека е меѓу „најштетните шпиони“ фатени од САД.
Шефот на контраразузнавањето за време на претседателствувањето на Џорџ Буш, Мишел Ван Клив, во 2012 година изјави во Конгресот дека Монтес „компромитираше сè, речиси сè, што знаевме за Куба и за тоа како функционираме на Куба“.
Така, Кубанците беа добро свесни за сè што знаевме за нив, и тие можеа да го искористат тоа во своја полза“. Покрај тоа, во разговорите со нејзините колеги, таа можеше да влијае на проценките за Куба и имаше можност да ги проследи информациите до други сили“, рече Клив.
По нејзиното апсење, Монтес беше обвинета за откривање на идентитетот на четворица американски шпиони и големо количество доверливи материјали. Таа беше осудена на 25 години затвор, а судијата за изрекување казна ја обвини дека ја загрозува „целата нација“.
Меѓутоа, за разлика од другите шпиони од висок профил, фатени за време на Студената војна, Монтес беше мотивирана од идеологијата, а не од личната корист. Таа се согласи да работи за кубанското разузнавање делумно затоа што се спротивстави на активностите на администрацијата на Реган во Латинска Америка.
Генералниот инспектор на Министерството за одбрана во извештајот навел дека верува дека таа била налутена од американската поддршка за никарагванската десничарска бунтовничка група Контра, која е осомничена за воени и други злосторства во земјата, пишува Би-Би-Си.
Првпат и се обратил во 1984 година колега од Универзитетот Џон Хопкинс, откако таа го изразила своето несогласување со американските акции во Никарагва, а подоцна била запознаена со агент на кубанската разузнавачка служба и на вечера во Њујорк таа „без двоумење се согласила да работи преку Кубанците да ’помогне’ на Никарагва“, се вели во извештајот на главниот инспектор.
Една година подоцна, таа отпатува во Хавана на обука, а потоа се приклучи на Одбранбената разузнавачка агенција, каде што на крајот ќе стане висок аналитичар.
Речиси 20 години, на секои неколку недели, таа се среќавала со кубански раководители во рестораните во Вашингтон и дополнително испраќала кодирани пораки со строго тајни информации преку „пејџери“, односно мали безжични телекомуникациски приемници.
Таа на крајот беше уапсена во септември 2001 година, откако американските разузнавачки агенти добија дојава дека владин вработен се чини дека е кубански шпион. Еден од агентите на ФБИ рекол дека таа изгледала стоички за време на апсењето, пишува Би-би-си.
По излегувањето од затвор, Монтес ќе биде под надзор пет години по нејзиното ослободување и ќе се следи нејзиното користење на интернет. Исто така, ќе и биде забрането да работи за владата или да контактира со странски агенти без дозвола.
Но, еден од агентите на ФБИ, Пит Лап, рече дека смета дека е малку веројатно таа да се обиде повторно да воспостави контакт со кубанските агенти.
„Тој дел од нејзиниот живот е завршен. Таа го направи она што го направи за нив. Не можам да замислам дека ќе ја ризикува својата слобода“, изјави Лап.
