Европа сега има толку многу природен гас што веќе не знае што да прави со него. Залихите се такви што цените на природниот гас накратко паднаа под нулата оваа недела.
Со месеци властите предупредуваат дека енергетска криза ја чека Европа оваа зима, откако Русија – некогаш најголемиот снабдувач на природен гас во регионот – драстично го намали снабдувањето како одмазда за санкциите воведени од Европа поради нејзината инвазија на Украина.
Сега резервите на гас во Европа се речиси полни, танкери кои превезуваат течен природен гас (LNG) чекаат во редици во пристаништата затоа што не можат да го растовараат својот товар, а цените вртоглаво паѓаат, пишува CNN.
Референтната цена на европскиот природен гас е намалена за 20 отсто од минатиот четврток, а за повеќе од 70 отсто во однос на рекордниот август. Во понеделникот цените на гасот во Холандија за испорака во рок од еден час – што ја одразуваат состојбата на европскиот пазар во реално време – паднаа под нула евра, покажаа податоците на Меѓународната берза.
Цените станаа негативни поради „пренаполнетата“ мрежа“, изјави за Си-Ен-Ен Томас Марзек-Мансер, шеф за анализа на гас во ICIS (Независни разузнавачки служби за стоки).
Ваквиот пресврт е неверојатно изненадување за Европа, каде домаќинствата и бизнисите претрпеа тешки удари во текот на годината поради поскапувањето на еден од најважните извори на енергија во регионот.
Топлото време носи спас
Масимо Ди Одоардо, потпретседател за истражување на гас и ЛНГ во истражувачката компанија Вуд Мекензи, вели дека нетипично топлото време за овој период од годината е одговорно за таквата драматична промена.
„Во земји како Италија, Шпанија или Франција, гледаме температури и потрошувачка на гас повеќе типични за август или почетокот на септември“, рече Ди Одоардо. „Дури и во нордиските земји, Велика Британија и Германија, потрошувачката на гас е далеку под просекот за овој период од годината.
Европската унија, исто така, воведе значителни заштитни мерки против какви било идни проблеми со снабдувањето, полнејќи ги капацитетите за складирање гас речиси до крај. Резервите сега се полни 94 отсто, покажуваат податоците на здружението за европска инфраструктура за природен гас, Gas Infrastructure Europe. Ова е далеку над целта од 80 проценти што земјите-членки на ЕУ сакаа да ја постигнат до ноември.
„Тоа е исклучително високо ниво“, вели Ди Одоардо, додавајќи дека максималното ниво на зафатеност на складиштето во изминатите пет години во просек изнесува 87 проценти.
Напорите на Европа да обезбеди колку што е можно повеќе гориво пред зимата предизвикаа застој во европските пристаништа со танкери за ЛНГ, влошени поради недостатокот на терминали за увоз на ЛНГ.
ЕУ го засили увозот на ЛНГ од САД и Катар, бидејќи увозот на гас од Русија опадна.
Феликс Бут, шеф за LNG во фирмата за податоци Vortex, изјави за CNN дека до 35 танкери или чекаат или полека се приближуваат до пристаништата во северозападна Европа и на Пиринејскиот Полуостров поради недостаток на складиште. На тие бродови „веројатно ќе им треба еден месец да го истоварат својот товар“, рече тој.
Заедно, тие носат ЛНГ во вредност од 2 милијарди долари, вели Кплер, цитирајќи го обезбедувачот на податоци за чување енергенси Argus Media.
Раст на цените следната година
И покрај неодамнешниот пад, цените на природниот гас во Европа сè уште се за 126 отсто повисоки од ланскиот октомври, на 100 евра за мегават час. Минатата година во ова време, економиите почнаа да се отвораат од заклучувањата предизвикани од пандемијата и побарувачката се зголеми.
Цените би можеле нагло да се зголемат во декември и јануари, бидејќи времето станува постудено, давајќи им поттик на танкерите кои чекаат на брегот да чекаат уште малку пред да се јават во пристаништата и да го симнат товарот, вели Бут.
И покрај фактот што процентот на руски гас во вкупниот увоз на гас во Европа падна од 40 проценти на само 9 проценти, регионот може да биде во тешка ситуација следното лето. Потоа повторно ќе почнат да ги полнат магацините во пресрет на следната зима.
Се очекува цените да пораснат до 150 евра за мегават час до крајот на следната година, вели Бил Ведербурн, економист во независната фирма за економски истражувања „Капитал економикс“.
„За да ги наполни складиштата пред следната зима, ЕУ ќе мора да увезе уште повеќе течен природен гас, бидејќи ќе треба да најде замена за изгубениот увоз од Русија за цела година“, изјави тој за Си-Ен-Ен.
