Климатските промени се чувствуваат насекаде низ светот. Потоплите зими, посувите и потоплите лета, екстремните временски настани како што се обилните дождови, ураганите и торнада ги поттикнаа научниците и метеоролозите од целиот свет да преземат акција.
За да се обидат да го намалат бројот на човечки жртви во вакви екстремни временски настани во иднина, Светската метеоролошка организација и Обединетите нации планираат да создадат глобален систем за предупредување за екстремни временски услови.
Станува збор за систем за рано предупредување кој би се активирал во различни делови на светот пред да се случат екстремни временски настани, со што ќе им се даде време на локалното население да се подготват и да се засолнат навреме.
Како што посочуваат, системот треба да заживее во следните пет години, а како ќе функционира ќе разработи Светската метеоролошка организација. Но, тоа нема да биде евтино. Се проценува дека ќе бидат потребни околу 1,5 милијарди долари за развој на системот.
Дека таквите системи за рано предупредување функционираат можеби најдобро се илустрира со примерот на Соединетите Држави. Ефективните и точни временски прогнози, во комбинација со системот за рано предупредување, принудија десетици илјади луѓе од областа Луизијана да се евакуираат пред ураганот Ајда. Иако за време на ураганот загинаа нешто помалку од 100 луѓе, тоа сепак беше многу помалку отколку што ќе беше доколку немаше предупредување. На пример, циклонот Идаи ја погоди Јужна Африка во 2019 година и уби околу 1.000 луѓе низ Малави, Зимбабве и Мозамбик, а на милиони луѓе им беше потребна хуманитарна помош. Иако властите предупредија за можните последици, лошиот систем за ширење на тоа предупредување го оневозможи информациите да стигнат до најпогодените.
Токму потребата од систем за рано предупредување е најизразена во Централна и Западна Африка, Карибите и Пацификот – области кои често се погодени од урагани, циклони и силни бури.
Како што беше истакнато при презентацијата на проектот, во изминатите 50 години (1970-2019), катастрофи предизвикани од екстремни временски настани се случуваат во просек секој ден. Последиците се многу опипливи – во просек загинаа по 115 луѓе, а штетата е во просек од 202 милиони долари.
Податоците покажаа дека 24-часовното предупредување пред екстремните временски настани може да ја намали штетата за 30 проценти. Со инвестирање на 800 милиони долари во таков систем во земјите во развој, може да се избегне приближно 3-16 милијарди долари штета годишно.
Како треба да изгледа системот и што ќе треба да се направи за да заживее ќе се знае во ноември, кога Светската метеоролошка организација ќе го претстави својот предлог.
