Додека Европската централна банка сигурно сака да воведе дигитални пари како алтернатива на крипто-валутите кои се во оптек веќе долго време, дигиталното евро тоа никогаш нема да биде – ниту многумина што плаќаат со своите мобилни телефони денес ќе можат да ја објаснат разликата.
Бидејќи денешните пари се всушност дигитални во најголем дел: дури и пред компјутерите, сите пари на една земја никогаш не беа отпечатени, но барем дел од нив беа пресметани само во книги. Не станува збор само за трошоците за печатење пари, туку има многу поголем проблем со чување на сите тие силни банкноти и монети и затоа никогаш во оптек нема толку пари колку што навистина „има“. Печатени се најмногу дваесет проценти од парите во оптек, а тоа е пред се благодарение на нациите како што е Германија, чии граѓани не можат да се ослободат од „шушкањето“ на хартијата во нивните паричници.
Е-еврото навистина нема да биде крипто-валута: Биткоинот и другите такви сметководствени единици може да се пофалат дека се „бесплатни“ и дека нивната вредност е одредена само со законот за понуда и побарувачка. Со други зборови, тие се помалку вредни од школките на античките култури ако никој не ги бара или не ги земе како средство за плаќање, но ако сите ги бараат, тие се повредни од златото и тоа е причината за толку осцилирање на нивната вредност.
Дигиталните евра исто така ќе останат „вистински“ пари, одраз на БДП-то на целата еврозона, исто како и евро банкнотите што сакаме да ги наоѓаме во нашите паричници. Исто така, не е предвидено дека некогаш ќе има само е-евра, но ќе ги има и двете форми на пари.
Но, денес има сè повеќе луѓе кои воопшто не сакаат хартија, сè што треба да направите е да ставите картичка или мобилен телефон на касата и сè е веќе решено. Па, која е разликата помеѓу таквата исплата и „дигиталните пари“?
Всушност, никаква – но голема во исто време. Затоа, овој пилот проект на ЕЦБ е ограничен на само две години. „Никаква“ затоа што дури и сега таа исплата се одвива дигитално, и „голема“ затоа што има прашање: кој всушност управува со вашата сметка?
Јирген Шаф, кој во ЕЦБ учествува во овој пилот проект за станицата „АРД“, објаснува:
„Веќе може да плаќате дигитално и граѓаните тоа најмногу го прават со таканаречените пари на комерцијалните банки, односно парите што всушност и припаѓаат на банката. Но, ако плаќате во дигитални евра, ќе можете да плаќате електронски со нешто што е еднакво на пари“, вели Шаф
Токму овој обрт на пари е многу интересен – не само на комерцијалните банки, туку и на услугите за плаќање на интернет-компаниите, кои на тој начин собираат вредни информации за навиките на потрошувачите. Со други зборови, со дигиталното евро, банките воопшто не се потребни, бидејќи во виртуелниот свет, не е важно каде се наоѓа варијабилата или каде се пресметува, а тоа може да биде директно во Европската централна банка.
Но, се разбира, банките не ја сакаат идејата лесно да ја прескокнат, затоа барем во првата фаза сакаат да ги нарушат комерцијалните банки и трансакциите со е-евра. Нивниот аргумент е уште еден голем проблем, оној што ја „покрива“ вашата сметка на каса мора да знае кој сте и дали воопшто сте во можност да ја платите таа сметка. Идејата дека Европската централна банка тогаш ги има личните податоци на сите корисници на е-евра е таква централизација на податоците што предизвикува ладна пот кај потрошувачите.
Па, како можете да ги „прескокнете“ банките – доколку корисникот сака, но сепак да чувате соодветна доза на приватност? Може ли воопшто да се пријави? Всушност, парите во однос на книговодствената вредност не се најголемиот проблем на дигиталните пари, туку проблеми од друг вид.
Но, во светот на дигиталните пари има растечка толпа и компании како „Facebook“ кои вршат притисок таму, исто како кинеските компании.
Тука, Шаф предупредува дека „мора да бидеме претпазливи да не го оставиме целиот монетарен и фискален суверенитет на Европа за пет или десет години во рацете на неевропските, било приватни или државни даватели на дигитални решенија“.
Затоа овој пробен проект беше лансиран минатата среда, иако Шаф предупредува дека во некои прашања „конечните одлуки сè уште не се донесени“.
