Економските последици од пандемијата и рапидно зголемувањето на цените на храната го поттикнуваат наглиот пораст на бројот на луѓе во светот кои гладуваат, соопшти ООН.
Луѓето кои немале пристап до соодветна исхрана минатата година се зголеми за 320 милиони на 2,4 милијарди – скоро третина од светската популација, се вели во извештајот на организацијата. Зголемувањето е еквивалентно на зголемувањето на претходните пет години заедно.
Бројот на луѓе кои се соочуваат со акутна несигурност во храната е на рекордно ниво, што предизвикува загриженост во врска со социјалните немири и зголемената миграција, се вели во извештајот. Скоро 1 милијарда луѓе се наоѓаат во значителна несигурност во храната, што е за една петтина повеќе отколку во 2019-та година.
Ариф Хусеин, главниот економист на Светската програма за храна на ООН, коментира дека главната причина за ваквиот тренд е зголемувањето на цените на храната и наглиот пад на приходите на домаќинствата.
„Она што го гледаме денес е ценовен шок, а во истовреме се намалија приходите, па ова влијание е разорно“, рече тој.
Спротивно на тоа, во претходните кризи со храна од 2008-ма и 2011-та година, само еден фактор беше засегнат, не и двата, додаде Хусеин.
Индексот на цената на храната во Организацијата за храна и земјоделство се зголеми за 34% во текот на изминатата година како резултат на сушата и клучните земји извознички, како и залихите на некои влади и компании.
Земјите во развој кои се потпираат на увоз на земјоделски производи и помалку преработена храна се свесни за зголемувањето на цените.
Земјите кои веќе се соочуваат со економски тешкотии и конфликти се особено погодени. Просечната цена на пченичното брашно во Либан, каде што се забрзаа економските шокови во текот на изминатата година, се зголеми за 219%, додека во Сирија цената на нафтата се зголеми за 440%.
ММФ неодамна ги наведе блокадите и големата побарувачка за основните прехранбени производи за луѓе и животни, како и зголемувањето на трошоците за снабдување, како двигатели на зголемувањето на цените. Ефектите најмногу ќе ги почувствуваат потрошувачите на пазарите во развој и економиите во развој, кои сè уште се борат со ефектите од пандемијата, соопшти фондот.
Хусеин предупредува на геополитички последици – растечката несигурност во храната може да ја разгори миграцијата бидејќи луѓето од посиромашните земји се обидуваат да избегаат во побогатите.
„Треба да сфатиме дека гладот предизвикува конфликт, а конфликтот предизвикува дестабилизација, што ја отвора вратата за работи како тероризмот и доведува до присилно раселување не само во рамките на земјите, туку и во странство“, рече тој.
Џо Глаубер, виш соработник на Меѓународниот институт за истражување на политиката на храна и поранешен главен економист во Министерството за земјоделство на САД, вели дека несигурноста во храната честопати е извор на немири.
„Искрата е она што го пали огнот“, рече тој, осврнувајќи се на настаните во Северна Африка во периодот 2007-2008 година, како и во 2011-та година, кога цените на пченицата беа на рекордно високо ниво. Високите цени на жолтата пченка во 2007-ма година ги принудија земјоделците во Мексико да ги хранат своите животни со бела пченка, што придонесе за таканаречените протести на тортилја во таа година, додаде тој.
Иако зголемувањето на трошоците за храна главно влијаеше на земјите во развој од почетокот на пандемијата, трендот веројатно ќе влијае на развиените економии подоцна во оваа година, предупреди неодамна ММФ.
„Неодамнешното нагло покачување на меѓународните цени на храната полека започна да ги разгорува домашните потрошувачки цени во некои региони, бидејќи трговците, неможејќи да ги поднесат зголемените трошоци, го пренесуваат зголемувањето на потрошувачите“, велат од институцијата.
