Советот на Народната банка одржа редовна седница на која беше разгледан и усвоен годишниот извештај за 2017 година, при што беше утврдено дека и во текот на минатата година централната банка успешно ги оствари своите законски дефинирани цели.
Девизниот курс беше стабилен, а девизните резерви и натаму се во комфорната зона. Во однос на ценовната стабилност, во 2017 година беше остварен мал раст на домашните цени во услови на нагорно придвижување на базичната инфлација, делумно заради еднократните фактори и енергетската компонента на инфлацијата во согласност со движењето на светските цени на енергентите. Во текот на минатата година успешно беше одржана и финансиската стабилност како дополнителна поддршка во остварувањето на основната цел на Народната банка.
При разгледувањето на извештајот, на седницата беше истакнато дека амбиентот за спроведување на монетарната политика беше значително поповолен во однос на 2016 година, но со пролонгирана неизвесност од домашниот политички контекст. Во првите два месеца од 2017 година централната банка продолжи со нормализирањето на монетарната политика намалувајќи ја каматната стапка до нивото пред мај 2016 година кога како одговор на ефектите од политичката криза каматната стапка беше зголемена. Нормализацијата на монетарната политика беше одраз на стабилизирањето на амбиентот и подобрувањето на согледувањата на економските субјекти. Во отсуство на нерамнотежи во економијата и при здрави економски основи движењата на девизниот пазар видливо се подобрија во втората половина од годината. Неизвесноста и променливоста на движењата беа карактеристика и за надворешното окружување, што дополнително налагаше потреба од претпазливо водење на монетарната политика.
На денешната седница Советот го усвои и извештајот за ризиците на банкарскиот сектор во 2017 година, при што беше заклучено дека домашните банки минатата година работеа во услови на нестабилна политичка состојба во земјата и на намалена економска активност, особено во првото полугодие, но банкарскиот систем ја одржа својата стабилност, но и сигурноста.
Меѓу другото, при разгледување на извештајот беше истакнато дека непредвидливото домашно опкружување влијаеше врз согледувањата на домашните економски субјекти и придонесе за нивно воздржување од инвестициски активности, што неминовно се одрази и врз скромниот годишен раст на вкупните средства на банкарскиот систем од 3,9 отсто. Незначителниот раст на вкупните активности на банките е одраз на динамиката на депозитите на нефинансиските субјекти како главен извор на финансирање на домашните банки, кои во првата половина од годината бележеа стагнација, а во втората половина го обновија нивниот раст. На седницата беше потенцирано дека тоа претставува јасен знак за позитивната спрега меѓу стабилизирањето на политичкиот амбиент и стабилизирањето на очекувањата на економските субјекти. Но, беше одбележано и дека, сепак, заживувањето на депозитниот раст во втората половина на годината сè уште не е со обем што би можел целосно да ги надомести стагнираните движења во претходниот речиси двегодишен период на политичка нестабилност.
Според извештајот, депозитите на населението се носител на растот на вкупните депозити во 2017 година при малку посилен раст на денарските во споредба со девизните депозити. Во услови на присутна претпазливост на домашните нефинансиски субјекти при носењето инвестициски или потрошувачки одлуки и следствено нивна намалена побарувачка за кредити во првата половина од 2017 година, банките, сепак, одржаа задоволителна динамика на кредитната активност. Кредитниот раст во текот на минатата година главно произлезе од зголемената кредитна поддршка на банките на домаќинствата, која придонесе со речиси три четвртини во вкупниот годишен раст на кредитите на нефинансиските субјекти. Кредитната поддршка за корпоративниот сектор, иако беше послаба во споредба со кредитирањето на домаќинствата, сепак забележа забрзување во однос на 2016 година. Валутната трансформација на кредитното портфолио на банките продолжи и во минатата година, што се согледува преку растот на денарските кредити при годишно намалување на девизните кредити.
Податоците од извештајот укажуваат дека во 2017 година вкупните нефункционални кредити на банкарскиот систем забележаа мал раст, 2 отсто, главно поради побрзиот раст на нефункционалните кредити на нефинансиските друштва. Учеството на нефункционалните во вкупните кредити на годишна основа благо се намали и на крајот од 2017 година изнесува 6,3 отсто. На седницата беше нагласено дека ликвидноста на банкарскиот систем е задоволителна. Профитабилноста на банкарскиот систем, иако растеше побавно во споредба со претходните години, и натаму е висока. Притоа, за разлика од претходните неколку години кога нето каматните приходи имаа најголем придонес во растот на добивката на банките, во 2017 година најголем придонес во зголемувањето на добивката имаа некаматните приходи.
При разгледувањето на извештајот, Советот утврди дека банкарскиот систем и во 2017 година успешно ја одржуваше својата солвентност. Капиталните позиции на банките забележаа побрз раст во споредба со активата пондерирана според ризиците, главно поради реинвестирањето на дел од добивките на банките и издавањето нови субординирани инструменти. Ова овозможи зголемување на показателите за солвентноста, при што стапката на адекватност на капиталот на крајот од годината изнесуваше 15,7 отсто или половина процентен поен повеќе во споредба со крајот на 2016 година.
Банките во 2017 година се усогласија со новите регулаторни барања во поглед на структурата на сопствените средства и заштитните слоеви на капиталот. Релативно високиот износ и квалитет на сопствените средства со кои располагаа банките им овозможи овој процес на усогласување со новите капитални барања да го поминат без поголеми ограничувања во активностите или потреба од позначителни нови докапитализации. Со ова и во домашниот банкарски систем е применета една од поважните компоненти на меѓународната спогодба – „Базел 3“.
Советот ја разгледа и информацијата за управување со билансот на Народната банка за периодот 2011-2017 година, во која се констатира дека и покрај многуте и силни предизвици што во тој период доаѓаа од надворешното и од домашното окружување, централната банка успешно го оствари одржувањето на ценовната стабилност преку одржување на стабилноста на девизниот курс и на финансиската стабилност во земјата, а притоа ја задржа својата финансиска независност преку ефикасно управување со својата актива и пасива. Во информацијата е укажано дека во рамките на седумгодишниот период е остварен позитивен финансиски резултат за распределба, што придонесе за градење на општите резерви и одржување стабилна капитална позиција, а се кумулираа и резерви за специјална намена и се извршија годишни дивидендни уплати во буџетот.
Притоа, меѓу другото, беше истакнато дека одржувањето стабилна финансиска позиција е одраз на заложбите на Народната банка за ефикасно извршување на своите задачи. Како резултат на активниот пристап и на здравиот и прудентен финансиски менаџмент, во изминатите седум години постигната е подобрена ефикасност во речиси сите сфери на дејствување на Народната банка, со позитивни влијанија врз билансот и финансискиот резултат, со што се придонесе за зачувување на финансиската независност, кредибилитетот и репутацијата на централната банка, што претставува основа за ефикасно извршување на нејзините функции и во следниот период.
На денешната седница Советот ја донесе одлуката за методологијата за управување со ризикот од перење пари и финансирање тероризам. Со оваа одлука, која се однесува и на деловните банки и на штедилниците, се остварува усогласување со промените на меѓународните стандарди и со регулативата на Народната банка во делот на корпоративното управување и во делот на управувањето со ризиците. Со неа се дефинирани минималните стандарди за одредување на нивото на инхерентен ризик и адекватна поставеност на системот на внатрешна контрола, што подразбира преземање соодветни мерки и дејства за спречување перење пари и финансирање тероризам.
Истовремено, беше донесена и одлуката за методологијата за сигурност на информативниот систем на банката, со која Народната банка има цел да направи дополнување на воспоставениот процес на информативна сигурност кај деловните банки преку вградување на најдобрите практики утврдени од страна на европските регулаторни тела во периодот од 2008 до 2017 година. На потребата од оваа одлука укажаа сознанијата стекнати од теренските контроли за оценка на ИТ-ризиците извршени во изминатите девет години и анализите спроведени во земјава и регионот.
