Од шалтер до шалтер, од 9 до 5, со фиксна плата и неделен одмор – вака изгледаше класичното работно место во изминатиот век.
Но, дали ваквиот модел ја преживува дигиталната револуција или полека, но сигурно, станува дел од носталгичните приказни на постарата генерација?
Според познавачите, промените во начинот на работа не се веќе само најавени – тие се во тек.
„Работното место како фиксна точка на која секојдневно се оди, полека ја губи својата важност. Вештачката интелигенција, автоматизацијата и зголемената дигитализација отвораат нови можности, но и предизвици за класичните професии“, велат експертите.
Македонскиот пазар на труд исто така чувствува последици. Според податоци од една локална консултантска агенција, сè повеќе компании преминуваат на работа од далечина или комбинирани модели.
Секторите како ИТ, маркетинг, дизајн и едукација веќе нудат работни позиции кои не бараат физичко присуство, ниту фиксно работно време.
Меѓутоа, не секој може да премине на ваков флексибилен начин на работа.
Љупка од Кисела Вода која веќе 12 години работи како касиерка во маркет, вели дека технолошките промени ја загрижуваат:
„Постепено воведуваат самопослужувачки каси. Нè учат на нови софтвери, ама не знам дали тоа значи унапредување или дека еден ден ќе нѐ заменат компјутери“.
Од друга страна, младите сѐ повеќе бараат слобода.
Јован П., студент кој работи како фриленсер во областа на графичкиот дизајн, вели:
„За мене е апсурдно да се работи од канцеларија по осум часа дневно. Работам кога сакам, каде сакам и со кого сакам. Светот оди напред, зошто да останам заглавен во старите навики?“
Експертите предупредуваат дека не смееме да ги гледаме овие промени само како закана.
„Да, ќе исчезнат многу класични работни места, но ќе се појават нови. Клучот е во приспособливоста. Доколку образовниот систем, државните институции и граѓаните не се адаптираат на новата реалност, ќе имаме голем социјален јаз и отпор“.
Министерството за труд и социјална политика, пак, најавува пилот-проекти за преквалификација на работници од ризични сектори, како и поддршка за стартапи кои нудат иновативни решенија.
Но, засега сè уште нема координирана стратегија што јасно ќе одговори на прашањето: како ќе изгледа пазарот на труд во Македонија за 10 години?
Јасно е дека класичното работно место како што го знаевме – е во повлекување. Но, прашањето е: ќе го дочекаме ли новиот модел подготвени или ќе не изненади како што интернетот ја изненади енциклопедијата?
Б.З.М.
