Во понеделникот, американскиот претседател Доналд Трамп ѝ се закани на Европската Унија (ЕУ) кога објави планови за намалување на цените на лековите за Американците.
„Ќе платиме колку што плаќа Европа“, изјави тој пред новинарите, додавајќи дека земјите од ЕУ се „тешки“, „брутални“ и „гадни“ во нивните односи со фармацевтските компании.
Цените на лековите во САД се едни од највисоките во светот, пишува „Euronews“.
Во 2022-ра година земјата потроши 617,2 милијарди долари (542,7 милијарди евра) за лекови во споредба со 233,5 милијарди долари (205,3 милијарди евра) во 24 европски земји заедно, според анализата на корпорацијата „RAND“.
Планот на Трамп би ги поврзал цените на фармацевтските производи во САД со најниската стапка што ја плаќаат другите богати земји – доколку производителите на лекови прво не ги намалат цените. Но, сè уште е нејасно како ќе се спроведе овој план и какви заштеди ќе им донесе на американските пациенти.
Па што точно е толку „тежок“, „брутален“ и „гаден“ европскиот пристап кон цените на лековите?
Цените во САД се повисоки бидејќи фармацевтските компании тврдат дека треба да ги надоместат трошоците за развој на нови лекови – но европските земји преговараат за намалување на цените, додека американската влада обично не го прави тоа.
Според извештајот на Светската здравствена организација (СЗО), повеќето европски земји ги земаат предвид и трошоците за истиот лек во други земји кога одлучуваат колку се подготвени да платат за него. Сепак, Европејците плаќаат различни цени за лекови во зависност од тоа каде живеат. На пример, Швајцарија троши просечно 525 евра за лекови по лице годишно, додека Хрватска троши 262 евра.
Ова делумно се должи на доверливоста на преговорите со фармацевтските компании, што според критичарите би можело да доведе до зголемување на цената на веќе скапите лекови.
„Всушност, нема транспарентност“, изјави за „Euronews Health“ Хусеин Неци, вонреден професор по здравствена политика на Лондонската школа за економија.
„Понатаму, страните имаат различни приоритети кога преговараат за цените. Во Велика Британија и Шведска, клучна метрика е исплатливоста“, вели Неци, додека во Германија фокусот е на тоа колку новиот лек може да им користи на пациентите во споредба со постојните опции.
Вреди да се одбележи дека во последните години цените на лековите во европските земји се зголемија. На пример, во Германија, трошоците за лекови се зголемија за 11,5% во болниците и за 2,6% во малопродажните аптеки помеѓу 2012-ра и 2015-та година и 2022-ра година.
Минатата година, здравствените осигурители предупредија дека растечките цени веќе ги оптоваруваат националните буџети.
„Цените во многу европски земји се веќе превисоки за здравствените системи да можат да си дозволат да ги платат“, рече Хусеин Неци, додавајќи дека доколку американските политики или фармацевтските компании извршат притисок врз нив да ги зголемат цените уште повеќе, тоа би било „разорно“.
Исто така, постојат разлики во Европа во однос на тоа кој всушност ги плаќа лековите, при што трошоците најчесто ги покриваат јавните здравствени системи, но некои трошоци се плаќаат од џеб или преку дополнително здравствено осигурување.
На пример, во балтичките земји, пациентите можат да плаќаат различни цени за ист лек во зависност од болеста што ја имаат, се вели во извештајот на СЗО. Во други земји, како што се Естонија, Полска и Франција, постојат такси за рецепти или други фиксни партиципации.
На Кипар, државните и другите задолжителни шеми покриваат 90% од сите трошоци за лекови во 2022-ра година. Овие бројки ги вклучуваат сите лекови, а не само оние што ги препишал лекар.
„Барањето од здравствените системи да плаќаат уште повисоки цени за лекови – не мислам дека ќе можат да се придржуваат кон тоа“, вели Неци.
