Во Македонија, лебот не е само храна – тој е симбол. Симбол на живот, трпеза, семејство и на вековна традиција. Малкумина, меѓутоа, се запрашале кој е неговиот вистински пат – од зрното во почвата, до парчето на чинијата.
Зад секоја векна стои тивка приказна за труд, земја, мака и љубов кон занаетот.
Сè започнува напролет, кога земјоделците од Пелагонија, Тиквеш или од Кумановско ги сеат полињата со пченица.
„Секоја година се надеваме на добра жетва. Но, природата е каприциозна. Ако има многу дожд во јуни или суша во мај, може да ни пропадне целиот труд“, вели Стојан Кацановски, земјоделец од Неготино.
Откако ќе созрее, пченицата се собира со комбајни, се чисти и се складира во силоси. Потоа, патува до мелници каде што се меле и се претвора во брашно. Токму таму започнува втората фаза од трансформацијата.
Во една мелница во Велес, главниот технолог Весна објаснува дека квалитетот на брашното зависи од повеќе фактори:
„Не е сè до пченицата. Како ќе се исуши, како ќе се складира, па и какви сита ќе користиме при мелење – сето тоа влијае на финалниот производ“.
Брашното потоа стигнува до пекарите, кои се вистинските уметници на овој процес. Мирисот на свежо печен леб во една мала пекара во Прилеп ги буди соседите секое утро.
„Станувам во 2 по полноќ. Прво го мешам тестото, го оставам да стаса, па го обликувам и го печам. Најголемата награда ми е кога ќе видам ред од луѓе пред дуќанот во 6 часот“, вели пекарот Љупчо Тасев.
Но патот на лебот не завршува тука. Откако ќе се купи, секој го поставува на својата трпеза – со сирење, со ајвар, или само со малку сол и масло. Во Македонија, тоа е доволно за оброк.
Иако сè почесто се зборува за индустриско производство и увезено брашно, вистинскиот македонски леб сѐ уште се прави со срце.
оа е резултат на синџир од трудољубиви луѓе – од земјоделецот со испукани дланки, до пекарот со бело брашно на престилката.
„Кога ќе седнеш со семејството и ќе го скршиш лебот, сфаќаш дека не е само јадење. Тоа е цела историја на еден народ во едно парче,“ додава Кацановски.
Патот на лебот е пат на вредности – работа, почит, трпение. И додека постојат луѓе кои веруваат во занаетот и љубовта кон земјата, на македонската трпеза секогаш ќе има свеж, вкусен леб.
Б.З.М.
