Очекувања за 2025-та година укажуваат на можен нагорен тренд на цените на земјоделските производи, врз основа на три клучни фактори: намалени залихи, стабилни, но високи цени на нафтата и горивата, како и мала апрецијација на американскиот долар, што ги зголемува трошоците за увоз.
Двата главни фактори кои ќе имаат најголемо влијание врз агробизнисот се претстојните царини што американската администрација планира да ги наметне врз земјоделското производство, како и можниот крај на војната во Украина.
Сценарија со кои се соочува агробизнисот
Во овој сложен амбиент секторот мора да се прилагоди, коментираат тие за економските перспективи и можните сценарија за агробизнисот.
Историските податоци покажуваат дека шоковите во земјоделскиот сектор може да доведат до значително зголемување на цените на суровините, како што се случи во 2007-2008 година, кога бугарското земјоделско производство падна за 43 отсто за една година. Во моментов се забележуваат слични процеси – војната во Украина доведе до скок на цените на ѓубривата, што предизвика зголемување на цената на основните житни суровини. На крајот на 2024-та цените на овие стоки се вратија на нивото од 2016-2017 година, но овој пад веројатно ќе биде привремен, предвидуваат експертите.
Според нив, ако војната во Украина заврши, тоа би можело да ги стабилизира пазарите, но најверојатно ќе стави крај на дополнителните стимулации за земјоделците во регионот. Се поставува прашањето дали очекуваното поскапување ќе го компензира недостатокот на финансиска помош.
Трговските односи ЕУ-САД
Во глобална перспектива, односите меѓу Европската унија и САД се соочуваат со нови предизвици. Потенцијалното воведување царини од Вашингтон може да влијае на значителен дел од европскиот извоз. Иако во 2024-та иако имаше мало олеснување на тарифните и нетарифните ограничувања, заканите за нови царини од 25% предизвикуваат загриженост кај европските производители.
САД се втора по големина извозна дестинација за Европа, со 12% удел во вредноста на извезената стока. Меѓу главните производи што ЕУ ги извезува на американскиот пазар се виното, спортските пијалоци, есенцијалните масла, млечните производи, пекарските производи и конзервираното овошје и зеленчук. Во последниве месеци, имаше забрзан извоз на овие стоки во САД, што веројатно се должи на очекувањата за претстојните трговски ограничувања.
Доколку новите тарифи останат во разумни граници, ефектот врз европските производители може да биде податлив. Но, ако достигнат 25%, како што најави американскиот претседател Доналд Трамп, компаниите од ЕУ може да бидат принудени да бараат алтернативни пазари или дури да префрлат дел од своето производство во САД за да избегнат дополнителни трошоци. Таквиот процес ќе биде од корист за американската економија, но ќе ја ослаби европската индустриска конкурентност, беше јасно од коментарите за време на дискусијата.
