Во последниве години, вандализмот во јавните простори станува сè поголем проблем во градовите низ Македонија.
Клупите во парковите, детските лулашки, корпите за отпадоци и оградите честопати се на мета на несовесни граѓани, а најчесто сторители се малолетници.
Градоначалникот на Општина Центар, Горан Герасимовски, е еден од првите кој презеде конкретен чекор за справување со овој проблем – воведување на општокорисна работа како казна за малолетниците фатени во уништување на јавниот имот.
Овој потег веднаш предизвика реакции во јавноста – дел од граѓаните го поддржуваат како правилен начин да се научат младите на одговорност, додека други сметаат дека ова може да биде двосмислено и неефикасно доколку не се спроведе правилно.
Како ќе функционира општокорисната работа?
Според најавата од Општина Центар, малолетниците кои ќе бидат фатени како уништуваат јавен имот нема да минат само со опомена или парична казна, туку ќе бидат принудени да ја поправат штетата.
Тоа подразбира дека ќе мора да фарбаат клупи, да ги обновуваат оштетените објекти, па дури и да купуваат нова опрема од свој џеб или со помош на нивните родители.
„Ова е чекор напред во борбата против вандализмот. Ако некој уништи нешто, нормално е да биде одговорен за своите постапки и да помогне во обновата“, изјави Герасимовски.
Овој пристап се користи и во други европски земји, каде што малолетните сторители на ситни прекршоци се задолжени со работа во корист на заедницата наместо класично кривично гонење.
Граѓаните со поделени мислења
Во разговор со граѓаните, добивме различни ставови за оваа мерка. Некои ја поздравуваат како вистинско решение, додека други се скептични.
„Сметам дека е правилно децата да бидат казнети на начин кој ќе ги научи на одговорност. Ако уништиш нешто, треба да го поправиш. Само така ќе сфатат дека јавниот простор е за сите нас“, вели Јасмина Димитрова, жителка на Центар.
Од друга страна, постојат и оние кои стравуваат дека оваа казна може да биде неправедна или неприменлива во пракса.
„Како ќе се докаже кој навистина го уништил нешто? Дали ќе бидат казнети само оние што ќе бидат фатени на лице место? Многу често токму тие не се најголемите виновници“, коментира Матео Петровски.
Дали ова треба да стане национална политика?
Прашањето кое сега се поставува е дали оваа мерка треба да се прошири на целата држава.
Некои општини веќе покажаа интерес да го следат примерот на Центар, додека други сметаат дека ваквата мерка треба прво да се тестира пред да стане национална политика.
Социологот Љубица Маџовска смета дека ова може да има позитивен ефект врз младите:
„Кога младите ќе бидат принудени да ја поправат штетата што ја направиле, тие ќе се запознаат со тежината на трудот и ќе сфатат дека уништувањето носи последици. Ова може да им помогне да развијат повисоко ниво на свест“.
Од друга страна, правните експерти предупредуваат дека ваквата мерка мора да биде внимателно спроведена:
„Важно е казните да бидат пропорционални и праведни. Општокорисната работа не треба да биде начин за експлоатација, туку за едукација“, коментираат правниците.
Што мислите вие? Треба ли ова да стане национална политика?
Б.З.М.
