Слабите економски перформанси на еврозоната ја убедуваат Европската централна банка (ЕЦБ) дека може да ги олабави оковите на растот со намалување на каматните стапки четврти пат по ред на состанокот оваа недела.
Податоците, објавени во четврток, неколку часа пред централните банкари во Франкфурт да ја објават својата одлука за трошоците за позајмување, веројатно ќе покажат дека бруто домашниот производ (БДП) на регионот порасна за само 0,1% во четвртиот квартал, што е пад од 0,4%. третиот квартал, според истражувањето на „Bloomberg“.
Деловните истражувања на „S&P Global“ објавени минатата недела покренаа одредена надеж дека може да се случи мало заживување. Но, претставниците на ЕЦБ, кои се повеќе се уверени дека инфлацијата се враќа на целта од 2 отсто, нема да бидат обесхрабрени – дури и кога неизвесноста, не само од враќањето на Доналд Трамп како претседател на САД, фрла сенка врз бизнисите и домаќинствата.
„Ризиците за економијата на еврозоната во моментов се повеќе на страната на растот отколку на страната на инфлацијата. ЕЦБ може и треба дополнително да ги намали каматните стапки за да ја поддржи економската активност“, изјави за „Bloomberg“ Јари Стен, главен европски економист во „Goldman Sachs“.
Во 20-члениот блок, Германија и Франција се во голема мера одговорни за лошите резултати, бидејќи и двете земји се во политички превирања. Прелиминарните податоци за Германија овој месец покажаа дека економијата се намали за 0,1% во четвртиот квартал. Франција веројатно стагнира.
На друго место, Италија можеби регистрирала раст од 0,2%, додека шпанската економија – истакнатиот изведувач во регионот – веројатно ќе се прошири за 0,6%, откако забележа експанзија од 0,8% во третиот квартал.
Членовите на Управниот совет на ЕЦБ, говорејќи на Светскиот економски форум во Давос и други настани минатата недела, ги зајакнаа пазарните облози дека уште најмалку две последователни намалувања на стапката на депозити од нејзиното сегашно ниво од 3% ќе бидат направени оваа недела и во март. Аналитичарите во истражувањето на „Bloomberg“ исто така се едногласни за оваа перспектива.
Една од причините за очекувањата за олабавување на монетарната политика е тоа што, на сегашното ниво, трошоците за задолжување продолжуваат да ја ограничуваат економската активност. Со ниска доверба на потрошувачите и очекувана понатамошна умерена инфлација, рестриктивниот пристап повеќе не изгледа неопходен.
„Изгледи за раст во 2025-та година се неубедливи, но остануваат на позитивна територија – загриженоста е поврзана со конкурентноста. Со оглед на актуелната економска ситуација, темпото од 25 базични поени по состанок се чини соодветно“, коментира Михал Маркусен, главен економист во „Societe Generale“.
Уште две намалувања ќе ја доведат стапката на депозити на Европската централна банка на 2,5% – нешто над опсегот што, според претседателката на монетарната власт, Кристин Лагард, може да се смета за неутрален. Ова ниво – кое ниту го ограничува ниту го стимулира растот – е важна пресвртница за централните банкари кои одредуваат колку понатаму да ги намалат каматните стапки.
Предизвикот е што е тешко да се набљудува неутралниот праг во реално време. Мнозинството економисти го гледаат меѓу 2% и 2,25%, што и овозможува на ЕЦБ да ги намали трошоците за задолжување уште во март. Се предвидува дека каматните стапки ќе бидат 2%, иако прогнозите за крајот на годината варираат во голема мера.
Многу ќе зависи од сè уште се развива економската агенда на Трамп и дали тој ќе ги исполни неговите ветувања дека ќе воведе царини за европските стоки. Претставниците на ЕЦБ неодамна нагласија дека секое негативно влијание би било повидливо во производството отколку во цените – подвлекувајќи го ставот дека американскиот претседател нема да го попречи циклусот на намалување на стапките во еврозоната.
„Повеќе сум загрижен за веројатните негативни последици за растот во Европа отколку за потенцијалните инфлаторни ефекти“, рече гувернерот на словачката централна банка Петер Казимир минатата недела.
Според економистот на „Morgan Stanley“, Јенс Ајзеншмит, сепак, последиците сè уште во голема мера зависат од она што на крајот ќе се одлучи.
„Во нашето основно сценарио, со многу ограничени дополнителни тарифи, недалеку од она што беше воведено во 2018-та година, влијанието би било незначително и концентрирано во 2026-та година. Ако станува збор за трговските давачки поблиски до оние што беа навестени за време на изборната кампања, на пример 10% универзални царини за целиот увоз од Европа, влијанието ќе биде многу поголемо“, оценува тој.
Друг проблем е инфлацијата во услужниот сектор, која не реагира на поширокото забавување и се уште се движи околу 4%. Сепак, постои надеж дека намалувањето на притисокот врз платите значи дека компаниите ќе ги зголемат цените со побавно темпо во наредните месеци.
Почетокот на годината е клучен во овој поглед, бидејќи тогаш многу цени обично закрепнуваат. Но, „S&P Global Purchasing Managers’ Index“ (PMI) сугерира дека централните банкари треба да останат будни додека се засилуваат ценовните притисоци.
„Бизнисите покажуваат дека ги пренесуваат овие повисоки трошоци на потрошувачите“, рече економистот на „ING“, Берт Колин.
„Иако најголемите ризици за инфлација се повлекоа, ова сугерира дека ризиците од забрзување на инфлацијата сè уште не се минато“, додава тој.
