Плановите на милијардерот Илон Маск, сопственик на Space X, за испраќање луѓе на Марс оваа деценија треба да обезбедат силен ветер за администрацијата на Доналд Трамп.
Во средата, Трамп ги назначи Маск и Вивек Рамасвами за ко-глави на новосоздадениот Оддел за владина ефикасност, давајќи уште поголемо влијание врз американската администрација на најбогатиот човек во светот. Но, се поставува прашањето дали плановите на Маск за освојување на Марс се реални.
Во неговиот прв мандат, Трамп повеќе се залагаше за мисијата Артемида, во која луѓето повторно ќе слетаат на Месечината и ќе воспостават постојана база таму. Сега, поради неговото зближување со Маск, фокусот треба да се префрли на Марс.
Луѓето кои се запознаени со развојот на вселенската политика веруваат дека програмата Артемис, која Трамп ја лансираше во 2019 година, ќе ја користи ракетата Starship на SpaceX за да испрати луѓе на Месечината како подготовка за подоцнежните мисии на Марс. За очекување е дека Трамп ќе се обиде да му се оддолжи на Маск кој потроши околу 119 милиони долари за изборната кампања.
И двајцата навестија дека се раѓаат нови ветрови. На пример, Маск танцуваше на предизборниот митинг на Трамп во октомври облечен во маица „Ocuppy Mars“. Само неколку недели откако Маск го поддржа, Трамп им рече на новинарите дека Месечината е „отскочна штица“ кон крајната цел да се оди на Марс.
Маск потоа објави во септември дека SpaceX ќе го спушти вселенското летало Starship на Марс веќе во 2026 година, а дека ќе следи мисија со екипаж само четири години подоцна. Трамп потврди дека разговарал за тие планови со Маск.
Многу експерти сметаат дека најавените временски рамки се нереални. Познато е дека Маск често даваше премногу амбициозни предвидувања, дека некои од неговите најавени проекти, како што е Hyperloop, никогаш навистина не заживеале, па дури е склон кон отворени лаги.
Но, Скот Пејс, главниот функционер за вселенска политика за време на првиот мандат на Трамп, е уверен дека Маск би можел да го спушти вселенското летало Starship на површината на Марс во еднонасочна мисија до крајот на мандатот на Трамп.
„Апсолутно, можете да го направите тоа“, рече тој. „Дали е мисија со екипаж на Марс? Не. Мора да пешачите пред да трчате“, додаде Пејс.
За време на кампањата на Трамп, Маск силно го поддржа дерегулацијата на бројни програми, вклучително и вселената.
Дерегулацијата на вселенската програма се очекува да поттикне промени во комерцијалната вселенска канцеларија на Федералната управа за воздухопловство (FAA), чиј надзор над лансирањето на приватни ракети го фрустрира Маск бидејќи го забавува развојот на вселенското летало Starship на SpaceX.
НАСА, под Трамп, најверојатно ќе фаворизира договори со фиксни цени кои префрлаат поголема одговорност на приватните компании и ги намалуваат програмите што ставаат преголем товар на владиниот буџет. Тоа може да претставува проблем за Space Launch System (SLS), единствената ракета што ја поседува НАСА, чиј развој, вреден околу 24 милијарди долари, го водат Боинг и Нортроп Груман од 2011 година.
Во меѓувреме, Маск се повеќе се врти кон истражување на можноста за постојан престој на луѓе на Марс. SpaceX ги истражува условите за поставување на живеалиште на Марс, за создавање живеалишта, системи за поддршка на животот, па дури и можности за репродукција.
SpaceX веќе почна да развива станбени единици со купола кои треба да ги заштитат идните жители на Марс од екстремните температури, прашината и неподносливата атмосфера што го прават Марс неподобен за живот. Инженерите на компанијата истражуваат лесни и издржливи материјали за да изградат живеалишта кои ќе обезбедуваат основни услуги како што се вода, храна и отстранување на отпад.
SpaceX работи и на развој на специјализирани вселенски одела за Марс. Ќе мора да ги заштити идните колонисти од непријателска клима која вклучува екстремни температури, силно зрачење и недостаток на кислород. Во исто време, ќе мора да биде удобно за долгорочно носење.
Медицинските експерти на SpaceX исто така започнаа истражување за можноста за раѓање на Марс, што покренува прашања за етика, биологија и практичност. Маск донираше своја сперма за таа програма за да покаже во свој стил колку се грижи за неговата визија за ширење на луѓето во вселената.
Клучната непозната во таа визија е како условите на Марс, како што се послабата гравитација, силно зрачење и психолошките и емоционалните последици од престојот на друга планета, ќе влијаат на репродукцијата и развојот на децата.
Хрватскиот експерт за вселенски патувања Анте Радониќ вели дека SpaceX ги слетува првите етапи на Falcon 9 веќе девет години, што е единствено кога станува збор за орбиталните мисии (втората фаза е отфрлена).
Со Super Heavy-Starship ќе се врати и втората етапа, а тоа е самото вселенско летало Starship. Во последните два теста неговото спуштање од вселената заврши во водите на Индискиот океан. Следната година можеме да очекуваме тестови со спуштање назад до лансирната рампа како што беше направено неодамна со првата фаза. Враќањето на првата етапа од најмоќната ракета што беше фатена во воздух од роботските краци на лансираната кула беше историски настан. Тоа ќе треба да се повтори, можеби веќе на 18 ноември.
Тестот за враќање речиси не успеа минатиот месец. Радониќ вели дека ќе бидат потребни многу тестирања за се да биде побезбедно.
Ако двете компоненти на Starship ги оправдаат очекувањата, тогаш за две години ќе биде можно SpaceX да испрати беспилотен Starship на Марс. Доколку овие тестови бидат успешни, технички гледано, би било можно да се испратат луѓе на Марс до крајот на деценијата. Но само во една насока. Скептичен сум дека дури и да би била дадена дозвола за такво нешто поради големите ризици за време на летот и за одржување на луѓето на Марс. Секако, пред луѓето, со беспилотен карго Starship би биле испорачани големи залихи од сите потрошни материјали, храна, кислород, азот и многу разновидна резервна опрема.
За да се вратат луѓето на Земјата, Ѕвездениот брод на Марс ќе треба да се наполни со гориво. Товарните бродови со постројки за производство на метан и кислород од атмосферата на Марс треба прво да слетаат на Црвената планета. Тешко да се процени колку време ќе биде потребно за да се конструира и тестира сето ова.
Постојат и студии за можното влијание врз животната средина. Особено во Тексас, но и во Флорида, каде исто така се гради рампа. Од администрацијата на Трамп, Маск очекува многу побрзо одобрување за лансирање и враќање на Starship.
За населување на Марс ќе биде потребна соработка на државниот, јавниот, научниот и приватниот сектор. Самоодржлива колонија на Марс не треба да се очекува пред 2050 година, ако тоа е воопшто возможно поради многуте предизвици и опасности. Но, SpaceX може да овозможи формирање на човечка база на Марс“, заклучува Радониќ.
